1969 ခုနှစ်မှာ လပေါ်ကို လူလိုက်ပါတဲ့ ပထမဆုံး mission အဖြစ်နဲ့ NASA ရဲ့ Apollo 11 ယာဉ်ပျံလေးဟာ အောင်မြင်စွာဆင်းသက်ပြီး လူသားသမိုင်းတစ်ခေတ်ဆန်းစေခဲ့ပါတယ်။
NASA ရဲ့မူလရည်မှန်းချက်က လပေါ်မှာလူတွေအခြေချနေထိုင်နိုင်တဲ့ စခန်းတစ်ခုတည်ဆောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
1969 ခုနှစ်ကနေ 1972 အတွင်း နောက်ထပ် Apollo mission ခြောက်ခု လမျက်နှာပြင်ပေါ်ထပ်ဆင်းနိုင်ခဲ့ပြီး သူတို့ဆီကနေ လရဲ့ မျက်နှာပြင်အနေအထား၊ဖွဲ့စည်းပုံအခြေအနေတွေကို ကမ္ဘာဆီပြန်ယူဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ဒါမယ့် အဲ့နောက်ပိုင်း Apollo 17 mission အပြီးနောက်ပိုင်းမှာဒီ mission တွေအပေါ် လူထုရဲ့စိတ်ဝင်စားမူက တစ်မျိုးပြောင်းသွားတာကြောင့် လူလိုက်ပါတဲ့ lunar mission တွေ ဆက်မလွှတ်တော့ပဲ ခဏရပ်နားသွားခဲ့ပါတယ်။
ဒါမယ့်ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၅ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့မှာ NASA နဲ့ Public ကုမ္ပဏီ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Firefly တို့ ဖက်စပ်ပြီး Blue ghost 1 ဆိုတဲ့ Lunar mission ကို လွတ်တင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost လို့နာမည်ပေးထားတဲ့ ဒီ Probe ငယ်လေးကို space X ရဲ့ Falcon 9 rocket ကို အသုံးပြုပြီးလွှတ်တင်ခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာနဲ့ လနဲ့ အကွာအဝေးဟာ ပျှမ်းမျှမိုင် 238855 မ်ိုင်ကွာဝေးတယ်ဆိုပေမယ့် ဒီခရီးကို Blue ghost probe လေးဟာပုံမှန်လပေါ်သွား mission တွေနဲ့မတူပဲ လမျက်နှာပြင်ကို ဓာတ်ပုံရိုက်ယူပြီး ၄၅ရက်ကြာ ခရီးနှင်ပီး
မနေ့က မတ်လ ၂ရက်နေ့မှာ လရဲ့ Mare Crisium region မှာ အောင်အောင်မြင်မြင်ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့တာပါ။
ပုံမှန် လပေါ်ကို 3-4 ရက်ပဲ ကြာအောင်ခရီးနှင်ရပေမယ့် Blue ghost က gravity assist နဲ့ orbital velocity တွေကို အသေးစိတ်တွက်ချက်ပြီး fuel ဆီစားသက်သာအောင်နဲ့ Safety ပိုင်း အတွက်အဓိက စမ်းသပ်ပြီးမှ ဆင်းခဲ့တာကြောင့် ၄၅ရက်ကြာသွားရတာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost probe လေးဟာ NASA ရဲ့ မူလရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ လူသားအခြေပြုစခန်း ဖြစ်လာဖို့ အဓိကကျတဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်တဲ့ လမျက်နှာပြင်ပေါ်က အခြေအနေ ၊
ဖြစ်လာနိုင်မယ့် အန္တရာယ် တွေကို လေ့လာဖို့ NASA ရဲ့ Lunar mission ကိရိယာဆယ်မျိူး ကို တင်ဆောင်သွားခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒီ Blue ghost mission ဟာ NASA ရဲ့ Artemis mission တွေ ရဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းလည်းဖြစ်ပါတယ်။ Probe ယာဉ်ငယ်ဆိုပေမယ့် သူက ကားတစ်စီးလောက်အရွယ်ရှိပါတယ်။
လရဲ့ တောင်ဝင်ရိုးစွန်းမှာ NASA က လူသားအခြေပြုစခန်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်ဖို့ နှစ်ရှည်စီမံကိန်းတစ်ခု ရှိပါတယ်။ လာမယ့် 2030s ခုနှစ်တွေမှာ စတင်ပါလိမ့်မယ်။ဒီမှာလူသားတွေ မစေလွှတ်ခင် အခြေခံသိရမယ့်အရေးကြီးတဲ့ဒေတာတွေဖြစ်တဲ့ လရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ၊Radiation level တွေ၊ လမြေပုံတွေအပြင် ကမ္ဘာရဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်းကိုပါ လပေါ်ကနေ ဓာတ်ပုံရိုက် တိုင်းတာနိုင်မယ့် ကိရိယာတွေကို
အရင်နေရာချမယ့် mission အဖြစ် firefly blue ghost probe လေးကို စေလွှတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ဒါက NASA နဲ့ ပြင်ပ company တစ်ခုတို့ ပထမဆုံးအနေနဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
လာမယ့် ၂၀၂၆ ခုနစ်မှာလည်း အခုလိုနောက်ထပ် Blue ghost mission. 2 ကိုထပ်မံစေလွှတ်ပြီး လူသားတွေကို အကျိုးပြုစေဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
phpto 1
လပေါ်ကို သွားနေတဲ့ Firefly space probe ရဲ့ ပင်မယာဉ် Ghostrider က လမ်းမှာ ကမ္ဘာဘက်ကို ပြန်လှည့်ပြီး ရိုက်ကူးထားတာဖြစ်ပါတယ်။

photo2
ဒါက လပေါ်ကို ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ တဲ့ Blue ghost probe လေး ပုံပါ။ ယာဉ်ငယ်လေးဆိုပေမယ့် လေးယောက်အိပ်Tent တစ်လုံးစာအရွယ်ရှိပါတယ်။

photo3
ဒါက ယာဉ် လပေါ်ဆင်းဆင်းပြီးချင်း ရိုက်ကူးထားခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးပုံပါ။ အပြာရောင်အလုံးလေးက ကမ္ဘာ ဂြိုလ်ကို လှမ်းမြင်ရတာပါ။

photo4
ဒါက ယာဉ်မဆင်းခင် လမျက်နှာပြင် တစ်ခြမ်းကို thermal mapping ရိုက်ကူးခဲ့တဲ့ ပုံဖြစ်ပါတယ်

photo5
Blue ghost ဆင်းခဲ့တဲ့ပုံအဆင့်ဆင့်ပါ။

1969 ခုနှစ်မှာ လပေါ်ကို လူလိုက်ပါတဲ့ ပထမဆုံး mission အဖြစ်နဲ့ NASA ရဲ့ Apollo 11 ယာဉ်ပျံလေးဟာ အောင်မြင်စွာဆင်းသက်ပြီး လူသားသမိုင်းတစ်ခေတ်ဆန်းစေခဲ့ပါတယ်။
NASA ရဲ့မူလရည်မှန်းချက်က လပေါ်မှာလူတွေအခြေချနေထိုင်နိုင်တဲ့ စခန်းတစ်ခုတည်ဆောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
1969 ခုနှစ်ကနေ 1972 အတွင်း နောက်ထပ် Apollo mission ခြောက်ခု လမျက်နှာပြင်ပေါ်ထပ်ဆင်းနိုင်ခဲ့ပြီး သူတို့ဆီကနေ လရဲ့ မျက်နှာပြင်အနေအထား၊ဖွဲ့စည်းပုံအခြေအနေတွေကို ကမ္ဘာဆီပြန်ယူဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ဒါမယ့် အဲ့နောက်ပိုင်း Apollo 17 mission အပြီးနောက်ပိုင်းမှာဒီ mission တွေအပေါ် လူထုရဲ့စိတ်ဝင်စားမူက တစ်မျိုးပြောင်းသွားတာကြောင့် လူလိုက်ပါတဲ့ lunar mission တွေ ဆက်မလွှတ်တော့ပဲ ခဏရပ်နားသွားခဲ့ပါတယ်။
ဒါမယ့်ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၅ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့မှာ NASA နဲ့ Public ကုမ္ပဏီ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Firefly တို့ ဖက်စပ်ပြီး Blue ghost 1 ဆိုတဲ့ Lunar mission ကို လွတ်တင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost လို့နာမည်ပေးထားတဲ့ ဒီ Probe ငယ်လေးကို space X ရဲ့ Falcon 9 rocket ကို အသုံးပြုပြီးလွှတ်တင်ခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာနဲ့ လနဲ့ အကွာအဝေးဟာ ပျှမ်းမျှမိုင် 238855 မ်ိုင်ကွာဝေးတယ်ဆိုပေမယ့် ဒီခရီးကို Blue ghost probe လေးဟာပုံမှန်လပေါ်သွား mission တွေနဲ့မတူပဲ လမျက်နှာပြင်ကို ဓာတ်ပုံရိုက်ယူပြီး ၄၅ရက်ကြာ ခရီးနှင်ပီး
မနေ့က မတ်လ ၂ရက်နေ့မှာ လရဲ့ Mare Crisium region မှာ အောင်အောင်မြင်မြင်ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့တာပါ။
ပုံမှန် လပေါ်ကို 3-4 ရက်ပဲ ကြာအောင်ခရီးနှင်ရပေမယ့် Blue ghost က gravity assist နဲ့ orbital velocity တွေကို အသေးစိတ်တွက်ချက်ပြီး fuel ဆီစားသက်သာအောင်နဲ့ Safety ပိုင်း အတွက်အဓိက စမ်းသပ်ပြီးမှ ဆင်းခဲ့တာကြောင့် ၄၅ရက်ကြာသွားရတာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost probe လေးဟာ NASA ရဲ့ မူလရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ လူသားအခြေပြုစခန်း ဖြစ်လာဖို့ အဓိကကျတဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်တဲ့ လမျက်နှာပြင်ပေါ်က အခြေအနေ ၊
ဖြစ်လာနိုင်မယ့် အန္တရာယ် တွေကို လေ့လာဖို့ NASA ရဲ့ Lunar mission ကိရိယာဆယ်မျိူး ကို တင်ဆောင်သွားခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒီ Blue ghost mission ဟာ NASA ရဲ့ Artemis mission တွေ ရဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းလည်းဖြစ်ပါတယ်။ Probe ယာဉ်ငယ်ဆိုပေမယ့် သူက ကားတစ်စီးလောက်အရွယ်ရှိပါတယ်။
လရဲ့ တောင်ဝင်ရိုးစွန်းမှာ NASA က လူသားအခြေပြုစခန်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်ဖို့ နှစ်ရှည်စီမံကိန်းတစ်ခု ရှိပါတယ်။ လာမယ့် 2030s ခုနှစ်တွေမှာ စတင်ပါလိမ့်မယ်။ဒီမှာလူသားတွေ မစေလွှတ်ခင် အခြေခံသိရမယ့်အရေးကြီးတဲ့ဒေတာတွေဖြစ်တဲ့ လရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ၊Radiation level တွေ၊ လမြေပုံတွေအပြင် ကမ္ဘာရဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်းကိုပါ လပေါ်ကနေ ဓာတ်ပုံရိုက် တိုင်းတာနိုင်မယ့် ကိရိယာတွေကို
အရင်နေရာချမယ့် mission အဖြစ် firefly blue ghost probe လေးကို စေလွှတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ဒါက NASA နဲ့ ပြင်ပ company တစ်ခုတို့ ပထမဆုံးအနေနဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
လာမယ့် ၂၀၂၆ ခုနစ်မှာလည်း အခုလိုနောက်ထပ် Blue ghost mission. 2 ကိုထပ်မံစေလွှတ်ပြီး လူသားတွေကို အကျိုးပြုစေဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
phpto 1
လပေါ်ကို သွားနေတဲ့ Firefly space probe ရဲ့ ပင်မယာဉ် Ghostrider က လမ်းမှာ ကမ္ဘာဘက်ကို ပြန်လှည့်ပြီး ရိုက်ကူးထားတာဖြစ်ပါတယ်။

photo2
ဒါက လပေါ်ကို ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ တဲ့ Blue ghost probe လေး ပုံပါ။ ယာဉ်ငယ်လေးဆိုပေမယ့် လေးယောက်အိပ်Tent တစ်လုံးစာအရွယ်ရှိပါတယ်။

photo3
ဒါက ယာဉ် လပေါ်ဆင်းဆင်းပြီးချင်း ရိုက်ကူးထားခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးပုံပါ။ အပြာရောင်အလုံးလေးက ကမ္ဘာ ဂြိုလ်ကို လှမ်းမြင်ရတာပါ။

photo4
ဒါက ယာဉ်မဆင်းခင် လမျက်နှာပြင် တစ်ခြမ်းကို thermal mapping ရိုက်ကူးခဲ့တဲ့ ပုံဖြစ်ပါတယ်

photo5
Blue ghost ဆင်းခဲ့တဲ့ပုံအဆင့်ဆင့်ပါ။

1969 ခုနှစ်မှာ လပေါ်ကို လူလိုက်ပါတဲ့ ပထမဆုံး mission အဖြစ်နဲ့ NASA ရဲ့ Apollo 11 ယာဉ်ပျံလေးဟာ အောင်မြင်စွာဆင်းသက်ပြီး လူသားသမိုင်းတစ်ခေတ်ဆန်းစေခဲ့ပါတယ်။
NASA ရဲ့မူလရည်မှန်းချက်က လပေါ်မှာလူတွေအခြေချနေထိုင်နိုင်တဲ့ စခန်းတစ်ခုတည်ဆောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
1969 ခုနှစ်ကနေ 1972 အတွင်း နောက်ထပ် Apollo mission ခြောက်ခု လမျက်နှာပြင်ပေါ်ထပ်ဆင်းနိုင်ခဲ့ပြီး သူတို့ဆီကနေ လရဲ့ မျက်နှာပြင်အနေအထား၊ဖွဲ့စည်းပုံအခြေအနေတွေကို ကမ္ဘာဆီပြန်ယူဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ဒါမယ့် အဲ့နောက်ပိုင်း Apollo 17 mission အပြီးနောက်ပိုင်းမှာဒီ mission တွေအပေါ် လူထုရဲ့စိတ်ဝင်စားမူက တစ်မျိုးပြောင်းသွားတာကြောင့် လူလိုက်ပါတဲ့ lunar mission တွေ ဆက်မလွှတ်တော့ပဲ ခဏရပ်နားသွားခဲ့ပါတယ်။
ဒါမယ့်ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၅ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့မှာ NASA နဲ့ Public ကုမ္ပဏီ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Firefly တို့ ဖက်စပ်ပြီး Blue ghost 1 ဆိုတဲ့ Lunar mission ကို လွတ်တင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost လို့နာမည်ပေးထားတဲ့ ဒီ Probe ငယ်လေးကို space X ရဲ့ Falcon 9 rocket ကို အသုံးပြုပြီးလွှတ်တင်ခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာနဲ့ လနဲ့ အကွာအဝေးဟာ ပျှမ်းမျှမိုင် 238855 မ်ိုင်ကွာဝေးတယ်ဆိုပေမယ့် ဒီခရီးကို Blue ghost probe လေးဟာပုံမှန်လပေါ်သွား mission တွေနဲ့မတူပဲ လမျက်နှာပြင်ကို ဓာတ်ပုံရိုက်ယူပြီး ၄၅ရက်ကြာ ခရီးနှင်ပီး
မနေ့က မတ်လ ၂ရက်နေ့မှာ လရဲ့ Mare Crisium region မှာ အောင်အောင်မြင်မြင်ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့တာပါ။
ပုံမှန် လပေါ်ကို 3-4 ရက်ပဲ ကြာအောင်ခရီးနှင်ရပေမယ့် Blue ghost က gravity assist နဲ့ orbital velocity တွေကို အသေးစိတ်တွက်ချက်ပြီး fuel ဆီစားသက်သာအောင်နဲ့ Safety ပိုင်း အတွက်အဓိက စမ်းသပ်ပြီးမှ ဆင်းခဲ့တာကြောင့် ၄၅ရက်ကြာသွားရတာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost probe လေးဟာ NASA ရဲ့ မူလရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ လူသားအခြေပြုစခန်း ဖြစ်လာဖို့ အဓိကကျတဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်တဲ့ လမျက်နှာပြင်ပေါ်က အခြေအနေ ၊
ဖြစ်လာနိုင်မယ့် အန္တရာယ် တွေကို လေ့လာဖို့ NASA ရဲ့ Lunar mission ကိရိယာဆယ်မျိူး ကို တင်ဆောင်သွားခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒီ Blue ghost mission ဟာ NASA ရဲ့ Artemis mission တွေ ရဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းလည်းဖြစ်ပါတယ်။ Probe ယာဉ်ငယ်ဆိုပေမယ့် သူက ကားတစ်စီးလောက်အရွယ်ရှိပါတယ်။
လရဲ့ တောင်ဝင်ရိုးစွန်းမှာ NASA က လူသားအခြေပြုစခန်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်ဖို့ နှစ်ရှည်စီမံကိန်းတစ်ခု ရှိပါတယ်။ လာမယ့် 2030s ခုနှစ်တွေမှာ စတင်ပါလိမ့်မယ်။ဒီမှာလူသားတွေ မစေလွှတ်ခင် အခြေခံသိရမယ့်အရေးကြီးတဲ့ဒေတာတွေဖြစ်တဲ့ လရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ၊Radiation level တွေ၊ လမြေပုံတွေအပြင် ကမ္ဘာရဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်းကိုပါ လပေါ်ကနေ ဓာတ်ပုံရိုက် တိုင်းတာနိုင်မယ့် ကိရိယာတွေကို
အရင်နေရာချမယ့် mission အဖြစ် firefly blue ghost probe လေးကို စေလွှတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ဒါက NASA နဲ့ ပြင်ပ company တစ်ခုတို့ ပထမဆုံးအနေနဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
လာမယ့် ၂၀၂၆ ခုနစ်မှာလည်း အခုလိုနောက်ထပ် Blue ghost mission. 2 ကိုထပ်မံစေလွှတ်ပြီး လူသားတွေကို အကျိုးပြုစေဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
phpto 1
လပေါ်ကို သွားနေတဲ့ Firefly space probe ရဲ့ ပင်မယာဉ် Ghostrider က လမ်းမှာ ကမ္ဘာဘက်ကို ပြန်လှည့်ပြီး ရိုက်ကူးထားတာဖြစ်ပါတယ်။

photo2
ဒါက လပေါ်ကို ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ တဲ့ Blue ghost probe လေး ပုံပါ။ ယာဉ်ငယ်လေးဆိုပေမယ့် လေးယောက်အိပ်Tent တစ်လုံးစာအရွယ်ရှိပါတယ်။

photo3
ဒါက ယာဉ် လပေါ်ဆင်းဆင်းပြီးချင်း ရိုက်ကူးထားခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးပုံပါ။ အပြာရောင်အလုံးလေးက ကမ္ဘာ ဂြိုလ်ကို လှမ်းမြင်ရတာပါ။

photo4
ဒါက ယာဉ်မဆင်းခင် လမျက်နှာပြင် တစ်ခြမ်းကို thermal mapping ရိုက်ကူးခဲ့တဲ့ ပုံဖြစ်ပါတယ်

photo5
Blue ghost ဆင်းခဲ့တဲ့ပုံအဆင့်ဆင့်ပါ။

1969 ခုနှစ်မှာ လပေါ်ကို လူလိုက်ပါတဲ့ ပထမဆုံး mission အဖြစ်နဲ့ NASA ရဲ့ Apollo 11 ယာဉ်ပျံလေးဟာ အောင်မြင်စွာဆင်းသက်ပြီး လူသားသမိုင်းတစ်ခေတ်ဆန်းစေခဲ့ပါတယ်။
NASA ရဲ့မူလရည်မှန်းချက်က လပေါ်မှာလူတွေအခြေချနေထိုင်နိုင်တဲ့ စခန်းတစ်ခုတည်ဆောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။
1969 ခုနှစ်ကနေ 1972 အတွင်း နောက်ထပ် Apollo mission ခြောက်ခု လမျက်နှာပြင်ပေါ်ထပ်ဆင်းနိုင်ခဲ့ပြီး သူတို့ဆီကနေ လရဲ့ မျက်နှာပြင်အနေအထား၊ဖွဲ့စည်းပုံအခြေအနေတွေကို ကမ္ဘာဆီပြန်ယူဆောင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ဒါမယ့် အဲ့နောက်ပိုင်း Apollo 17 mission အပြီးနောက်ပိုင်းမှာဒီ mission တွေအပေါ် လူထုရဲ့စိတ်ဝင်စားမူက တစ်မျိုးပြောင်းသွားတာကြောင့် လူလိုက်ပါတဲ့ lunar mission တွေ ဆက်မလွှတ်တော့ပဲ ခဏရပ်နားသွားခဲ့ပါတယ်။
ဒါမယ့်ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၅ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့မှာ NASA နဲ့ Public ကုမ္ပဏီ တစ်ခုဖြစ်တဲ့ Firefly တို့ ဖက်စပ်ပြီး Blue ghost 1 ဆိုတဲ့ Lunar mission ကို လွတ်တင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost လို့နာမည်ပေးထားတဲ့ ဒီ Probe ငယ်လေးကို space X ရဲ့ Falcon 9 rocket ကို အသုံးပြုပြီးလွှတ်တင်ခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာနဲ့ လနဲ့ အကွာအဝေးဟာ ပျှမ်းမျှမိုင် 238855 မ်ိုင်ကွာဝေးတယ်ဆိုပေမယ့် ဒီခရီးကို Blue ghost probe လေးဟာပုံမှန်လပေါ်သွား mission တွေနဲ့မတူပဲ လမျက်နှာပြင်ကို ဓာတ်ပုံရိုက်ယူပြီး ၄၅ရက်ကြာ ခရီးနှင်ပီး
မနေ့က မတ်လ ၂ရက်နေ့မှာ လရဲ့ Mare Crisium region မှာ အောင်အောင်မြင်မြင်ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့တာပါ။
ပုံမှန် လပေါ်ကို 3-4 ရက်ပဲ ကြာအောင်ခရီးနှင်ရပေမယ့် Blue ghost က gravity assist နဲ့ orbital velocity တွေကို အသေးစိတ်တွက်ချက်ပြီး fuel ဆီစားသက်သာအောင်နဲ့ Safety ပိုင်း အတွက်အဓိက စမ်းသပ်ပြီးမှ ဆင်းခဲ့တာကြောင့် ၄၅ရက်ကြာသွားရတာဖြစ်ပါတယ်။
Blue ghost probe လေးဟာ NASA ရဲ့ မူလရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ လူသားအခြေပြုစခန်း ဖြစ်လာဖို့ အဓိကကျတဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်တဲ့ လမျက်နှာပြင်ပေါ်က အခြေအနေ ၊
ဖြစ်လာနိုင်မယ့် အန္တရာယ် တွေကို လေ့လာဖို့ NASA ရဲ့ Lunar mission ကိရိယာဆယ်မျိူး ကို တင်ဆောင်သွားခဲ့တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒါ့အပြင် ဒီ Blue ghost mission ဟာ NASA ရဲ့ Artemis mission တွေ ရဲ့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းလည်းဖြစ်ပါတယ်။ Probe ယာဉ်ငယ်ဆိုပေမယ့် သူက ကားတစ်စီးလောက်အရွယ်ရှိပါတယ်။
လရဲ့ တောင်ဝင်ရိုးစွန်းမှာ NASA က လူသားအခြေပြုစခန်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်ဖို့ နှစ်ရှည်စီမံကိန်းတစ်ခု ရှိပါတယ်။ လာမယ့် 2030s ခုနှစ်တွေမှာ စတင်ပါလိမ့်မယ်။ဒီမှာလူသားတွေ မစေလွှတ်ခင် အခြေခံသိရမယ့်အရေးကြီးတဲ့ဒေတာတွေဖြစ်တဲ့ လရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေ၊Radiation level တွေ၊ လမြေပုံတွေအပြင် ကမ္ဘာရဲ့ သံလိုက်စက်ကွင်းကိုပါ လပေါ်ကနေ ဓာတ်ပုံရိုက် တိုင်းတာနိုင်မယ့် ကိရိယာတွေကို
အရင်နေရာချမယ့် mission အဖြစ် firefly blue ghost probe လေးကို စေလွှတ်တာဖြစ်ပါတယ်။ဒါက NASA နဲ့ ပြင်ပ company တစ်ခုတို့ ပထမဆုံးအနေနဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
လာမယ့် ၂၀၂၆ ခုနစ်မှာလည်း အခုလိုနောက်ထပ် Blue ghost mission. 2 ကိုထပ်မံစေလွှတ်ပြီး လူသားတွေကို အကျိုးပြုစေဦးမှာဖြစ်ပါတယ်။
phpto 1
လပေါ်ကို သွားနေတဲ့ Firefly space probe ရဲ့ ပင်မယာဉ် Ghostrider က လမ်းမှာ ကမ္ဘာဘက်ကို ပြန်လှည့်ပြီး ရိုက်ကူးထားတာဖြစ်ပါတယ်။

photo2
ဒါက လပေါ်ကို ဆင်းသက်နိုင်ခဲ့ တဲ့ Blue ghost probe လေး ပုံပါ။ ယာဉ်ငယ်လေးဆိုပေမယ့် လေးယောက်အိပ်Tent တစ်လုံးစာအရွယ်ရှိပါတယ်။

photo3
ဒါက ယာဉ် လပေါ်ဆင်းဆင်းပြီးချင်း ရိုက်ကူးထားခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးပုံပါ။ အပြာရောင်အလုံးလေးက ကမ္ဘာ ဂြိုလ်ကို လှမ်းမြင်ရတာပါ။

photo4
ဒါက ယာဉ်မဆင်းခင် လမျက်နှာပြင် တစ်ခြမ်းကို thermal mapping ရိုက်ကူးခဲ့တဲ့ ပုံဖြစ်ပါတယ်

photo5
Blue ghost ဆင်းခဲ့တဲ့ပုံအဆင့်ဆင့်ပါ။

Cranston Academy: Monster Zone(202
ဉာဏ်ကောင်းတဲ့ ချာတိတ်လေးတစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ “ဒန်နီ”က မမျှော်လင့်ဘဲနဲ့
ဉာဏ်ကြီးရှင်တွေစုဝေးနေတဲ့ ခရန်စတန်သိပ္ပံကျောင်းကိုတက်ဖို ပညာသင်ဆုရခဲ့တယ်။
ဒါပေမယ့် သူ့ရဲ့ဆရာ ပါမောက္ခစတန်ကတော့ ဒန်နီ့ရဲ့တီထွင်မှုတွေကို အထင်မကြီးဘဲ အမြဲနှိမ်ချဆက်ဆံလေ့ရှိတယ်။
ဒန်နီတစ်ယောက် မခံချင်စိတ်နဲ့ ပရောဂျက်အကြီးကြီးလုပ်ပြဖို နည်းလမ်းရှာတေ
ာ့ လွန်ခဲ့ဆယ်နှစ်လောက်က ရုတ်တရက်ပျက်စီးသွားလို ပိတ်ထားခဲ့ရတဲ့ အဏုမြူဓာတ်ပေါင်းဖိုကို သွားတွေ့ပါတယ်။
ပျက်စီးနေတဲ့ ဓာတ်ပေါင်းဖိုကို အသစ်ပြန်မွမ်းမံဖို ကြိုးစားရင်းကနေ ကြောက်ဖိုကောင်းလှတဲ့
မွန်းစတားသတ္တဝါမျိုးစုံ နေထိုင်တဲ့ နေရာတစ်ခုရဲ့ ဝင်ပေါက်ကို မတော်တဆ ဖွင့်မိသွားတဲ့အခါမှာတော့…..
.ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာမလဲဆိုတာ ဆက်လက်ရှူစားလိုက်ကြပါဦး..

ဇာတ်ကားလင့်
https://t.me/c/2186686827/276

Channel Join ရန်လင့်
https://t.me/+snaCVmemMMBhNDRl

မင်းလက်ထဲက သေနတ်ဟာ
ငါ့ကိုအဆုံးသတ်ပေးဖို့ပါပဲ ။
#ဂန္ဓမာ

၂၀၁၃ ခုနှစ်က ဒီလိုနေ့မျိုးမှာ
လီ၀မ်ဒေါစကီးဟာ ရီးရဲလ်မက်ဒရစ်နဲ့ ချန်ပီယံလိဂ် ဆီမီးဖိုင်နယ်မှာ တစ်ဦးတည်း ၄ ဂိုးသွင်းယူခဲ့ပါတယ်။ 😳
အဝါရောင်တ၊ပ်သားတွေရဲ့ အကောင်းဆုံးနေ့ရက်တွေထဲက တစ်ခုပေါ့ ...💛🖤

Brad Pitt ဆိုတဲ့ဘဲ ကတကယ့်ငစားဗျ ။ ငစားဆိုမှတကယ့်ငစားပါ ။ သူပါတဲ့ရုပ်ရှင် တော်တော်များများကို ကြည့်ရင် သူဟာ တစ်ခုခုကိုစား နေ ဝါးနေတာကိုအမြဲမြင်ရမှာပါ ။ ဒီလိုစားနေတာ Script ထဲမှာလဲ မပါသလို ၊ ဒါရိုက်တာ လုပ်ခိုင်းတာလဲမဟုတ်ပါဘူး ။

ဒါကိုသတိထားမိတဲ့ မီဒီယာတွေက Brad Pitt ကိုမေးတဲ့အခါ Brad Pitt က အ‌ဖြေနှစ်ခုပေးခဲ့ပါတယ် ။ ပထမတစ်ချက်ကတော့ ဗိုက်ဆာလို့ဖြစ်ပြီး နောက်တစ်ချက်ကတော့ သရုပ်ဆောင်ရာမှာ ပိုပြီးယုတ္တိ ရှိစေဖို့ဖြစ်ကြောင်းပြောပြခဲ့ပါတယ် ။

ကျွန်​တော်တို့ ကမ္ဘာ​မြေကို အလင်းနဲ့ အပူစွမ်းအင်​တွေ ​ပေး​နေတဲ့ ​နေဟာ စကြာဝဠာထဲမှာတည်ရှိနေတဲ့ များပြားလှတဲ့ ကြယ်စင်တွေထဲက အလယ်အလတ်အရွယ်ရှိတဲ့ ကြယ်စင် တစ်စင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်​တော်တို့ ​နေအဖွဲ့အစည်း(Solar System)မှာ ပါဝင်တဲ့ ​နေမင်းကြီးဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၄.၅ဘီလီီယမ်​လောက်က စတင်ဖြစ်​ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ ​နေမင်းကြီး မဖြစ်​ပေါ်ခင်မှာ နေအဖွဲ့အစည်းနေရာမှာ နက်ဗြူလာ(Nebula) လို့ ​ခေါ်တဲ့ ဓါတ်​ငွေ့တိမ်တိုက်ကြီး​တွေသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒီ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်​တွေထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ဒြပ်(Matter) ​တွေဟာ အချင်းချင်းဒြပ်ဆွဲအားကြောင့် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ သိပ်သည်းကျစ်လျစ်လာပြီး ရလဒ်အ​နေနဲ့ အခုကျွန်​တော်တို့ ​'နေ' လို့ သိကြတဲ့ ကြယ်တစ်လုံး ဖွားမြင်လာခဲ့ပါတယ်။ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်​​တွေဟာသူတို့ဆီကနေ ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေး​နေတယ်လို့ ဆိုရင်လဲ မမှားပါဘူး။
ကျွန်​တော်တို့ရဲ့ ​နေတင်မဟုတ်ဘဲ၊ စကြဝဠာကြီးထဲမှာ ရှိတဲ့ တခြား တခြား​သော ကြယ်​တွေဟာလဲ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်​တွေက​နေပဲ စပြီး ဖြစ်​ပေါ်လာကြပါတယ်။
ဒီမှာ ​မေးစရာရှိလာတာက ကြယ်တစ်လုံးဟာ ​ဘယ်လိုမျိုးရပ်တည်နေသလည်းဆိုတာပါ။ အ​ဖြေက​တော့ နျူးကလီးယားဖျူရှင်(Nuclear Fusion)လို့ ခေါ်တဲ့လောင်ကျွမ်းဒြပ်ပေါင်းခြင်းဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပါတယ်။ အလွန်အား​ကောင်းတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအား(Gravity) ​ကြောင့် ကြယ်တစ်လုံးရဲ့ အူတိုင်အတွင်းမှာ ရှိ​နေတဲ့ ဟိုက်ဒရိုဂျင်အက်တမ်(Hydrogen Atom) ​တွေဟာ အချင်းချင်း​ပေါင်းစည်းမိကြပြီး ဟီလီယမ်အက်တမ်(Helium Atom) ​တွေ ဖြစ်လာကြပါတယ်။ ဒီအခါ ရလဒ်အ​နေနဲ့ ပမာဏအလွန်များပြားတဲ့ စွမ်းအင်​တွေ ထွက်လာပါတယ်။
ကြယ်အူတိုင်မှာ ရှိတဲ့ Nuclear Fusion ဟာ အပူစွမ်းအင်​တွေကို မျက်နှာပြင်အလွှာအထိ​ရောက်​အောင် ထုတ်လွှတ်​နေပါတယ်။ စွမ်းအင်​တွေဟာ အူတိုင်ရဲ့ အပြင်ဘက်ကို ဦးတည်ပြီး ထွက်လာ​နေကြပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ကြယ်တစ်လုံးရဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားဟာ ဒြပ်ထု(Mass) များရင် များသ​လောက် အတွင်းဘက်ကို ဦးတည်ဆွဲ​နေပြန်ပါတယ်။ အူတိုင်ရဲ့ အပြင်ဘက်ကို ဦးတည်ပြီး ထွက်လာ​နေတဲ့ စွမ်းအင်​တွေနဲ့ အူတိုင်ရဲ့ အတွင်းဘက်ကို ဆွဲငင်​နေတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားဟာ မျှ​ခြေဖြစ်​နေမှာပါ။ ရလဒ်အ​နေနဲ့ ကြယ်တစ်လုံးဟာ အာကာသထဲမှာ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ရှိ​နေနိုင်ပါတယ်။
ဒါ​ပေမဲ့ အထက်မှာ ​ပြောခဲ့သလို ကြယ်တစ်လုံးဟာ ဘယ်အချိန်ကျရင် ​ပေါက်ကွဲထွက်သွားတာလဲ။ ကြယ်ရဲ့ အူတိုင်မှာ ရှိ​နေတဲ့ ​လောင်စာကုန်သွားတဲ့ အချိန်ပါ။ Nuclear Fusion ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် ဒြပ်စင်တစ်မျိုးဟာ အခြားဒြပ်စင်တွေဖြစ်လာ​အောင် ​ပေါင်းစည်းနိုင်မှ ရပါတယ်။
ကြယ်တွေမှာ ​သူတို့အတွက် လောင်စာကုန်သွားလို့ Nuclear Fusion မရှိ​တော့ဘူးဆိုရင် ဒြပ်ဆွဲအားကို ဆန့်ကျင်မဲ့ အားလဲ မရှိ​တော့ပါဘူး။ အပြင်ဘက်ကို တွန်းကန်​ပေးမဲ့ အားမရှိ​တော့တဲ့အတွက်၊ ကြယ်ဟာ ဒြပ်ဆွဲအား​ကြောင့် အတွင်းဘက်ကိုပဲ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျုံ့ဝင်လာပါ​တယ်။ အလွန်ကို များပြားလွန်းတဲ့ အားနဲ့ အတွင်းဘက်ကို ဖိသိပ်ခံရပြီးတဲ့​နောက်မှာ ကြယ်တစ်လုံးဟာ အပြင်ဘက်ကို စွမ်းအင်​တွေ ဖြာထုတ်ပစ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ​စွမ်းအင်ဖြာထွက်သွားခြင်းကို စူပါနိုဗာ​​ပေါက်ကွဲခြင်း(SuperNova Explosion) လို့ ​ခေါ်ပါတယ်ဗျ။
SuperNova ပေါက်ကွဲမှုများ ဟာ ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေး​နေတဲ့ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်(Nebula) ​တွေနဲ့လဲ အဆက်အနွယ်အချို့ ရှိပါ​သေးတယ်။
တချို့​သော နက်ဗြူလာ​တွေဟာ SuperNova ဖြစ်စဥ်​ကြောင့် ဖြာထွက်လာတဲ့ ဓါတ်​ငွေ့​တွေက​နေ တစ်ဆင့် ဖြစ်​ပေါ်လာကြပါတယ်။ တချို့​သော နက်ဗြူလာ​တွေကျ​တော့ အသစ်အသစ်​သော ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေး​နေတဲ့ ​​ဒေသ​တွေပါ။ ဒီလို ကြယ်အသစ်​တွေကို ဖြစ်​ပေါ်လာ​စေတဲ့ နက်ဗြူလာအမျိုးအစားကို ‘Star Nurseries’ လို့ ​ခေါ်ပါတယ်။ ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေးတဲ့ ဌာန​တွေ​ပေါ့ဗျာ။ ဒီလို ‘Star Nurseries’ နက်ဗြူလာ​တွေက​နေ တစ်ဆင့် ကြယ်​တွေဟာ ဘဝ သံသရာကို တစ်ဖန် ပြန်လည် စတင်ကြပါတယ်။
လူသိများထင်ရှားတဲ့ ‘Star-forming Nebula’ (သို့) ‘Star Nurseries Nebula’ ​တွေက​တော့ အော်ရီ​ရော်နက်ဗြူလာ(Orion Nebula)၊ ကဏန်းနက်ဗြူလာ(Crab Nebula)၊ သိမ်းနက်ဗြူလာ(Eagle Nebula) တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မှတ်တမ်းတင်ထားခဲ့သမျှထဲမှာ ဟီးလက်စ်နက်ဗြူလာ(Helix Nebula) ဟာ ကမ္ဘာနဲ့ အနီးဆုံး နက်ဗြူလာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနက်ဗြူလာတွေဟာ ကြယ်တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုအကြားက ‘Interstellar Space’ လို့ ခေါ်တဲ့ အာကာသနေရာလွတ်တွေမှာ ရှိနေတတ်ကြပါတယ်။ အာကာသချစ်သူ​တွေရဲ့ အမြင်အာရုံကို ဖမ်းစားနိုင်တဲ့ အလှတရား​တွေ​ပေါ့။ ဒီနက်ဗြူလာ​တွေက​နေ စပြီး ကြယ်​တွေဟာ တစ်ဖန် ပြန်လည်​မွေးဖွားလာကြပါတယ်။
သက်ရှိတို့ရဲ့ ​မွေးဖွားခြင်း၊ ​သေဆုံးခြင်း သံသရာဟာ ကျွန်​တော်တို့ ကမ္ဘာ​မြေ​ပေါ်မှာပဲ ဖြစ်တည်​နေတာ မဟုတ်ဘဲ၊ စကြဝဠာထဲက ကြယ်စင်တွေမှာပါ ဖြစ်တည်​နေပါတယ်။ အံဩစိတ်ဝင်စားစရာ ဆန်းကြယ်လှတဲ့ စကြဝဠာကြီးပဲ မဟုတ်လားခင်ဗျာ။
photo 1
SuperNova Explosion - Fusion ဖြစ်စဥ်မှာ ဟိုက်ဒရိုဂျင်က​နေ ဟီလီယမ် အဖြစ်ကို ​ပေါင်းစည်းကြပါတယ်။ ဒြပ်စင်​တွေဟာ အိုင်းယွန်း(Iron) ဖြစ်တဲ့အထိ အဆင့်ဆင့်​ပေါင်းစည်းလာကြပါတယ်။ အိုင်းယွန်းဟာ တခြားဒြပ်စင်အဖြစ်သို့ ဖျူရှင်မဖြစ်နိုင်​တော့တဲ့အတွက် Nuclear Fusion ဖြစ်စဥ်ဟာလဲ ဒီအဆင့်မှာပဲ ရပ်တန့်သွားပါလိမ့်မယ်။ ဒီအခါ ဒြပ်ဆွဲအား​ကြောင့် ကြယ်ဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အတွင်းဘက်ကို ကျုံ့လာပြီး ​နောက်ဆုံး စွမ်းအင်နဲ့ ​ရောင်ခြည်များစွာဟာ ဖြာထွက်ပေါက်ကွဲသွားပါတယ်။
photo 2
White Dwarf (ကြယ်ဖြူပု) - ကြယ်တစ်လုံးဟာ SuperNova ​ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပြီးသွားတဲ့အခါ မူလကြယ်​နေရာမှာ White Dwarf လို့​ခေါ်တဲ့ ကြယ်ဖြူ​ပုလေးတစ်လုံး ကျန်ရစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပမာဏများပြားလွန်း​အောင် သိပ်သည်းပြီး​တော့ စကြဝဠာထဲမှာ အသိပ်သည်းဆုံးအရာလို့​တောင် သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ White Dwarf ဟာ မူလကြယ်ထက် အရွယ်အစား​သေးငယ်​ပေမဲ့ မူလကြယ်ထက် သိပ်သည်းခြင်း(Density) ပိုများပါတယ်။

ကျွန်​တော်တို့ ကမ္ဘာ​မြေကို အလင်းနဲ့ အပူစွမ်းအင်​တွေ ​ပေး​နေတဲ့ ​နေဟာ စကြာဝဠာထဲမှာတည်ရှိနေတဲ့ များပြားလှတဲ့ ကြယ်စင်တွေထဲက အလယ်အလတ်အရွယ်ရှိတဲ့ ကြယ်စင် တစ်စင်းသာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကျွန်​တော်တို့ ​နေအဖွဲ့အစည်း(Solar System)မှာ ပါဝင်တဲ့ ​နေမင်းကြီးဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်၄.၅ဘီလီီယမ်​လောက်က စတင်ဖြစ်​ပေါ်လာခဲ့ပါတယ်။ ​နေမင်းကြီး မဖြစ်​ပေါ်ခင်မှာ နေအဖွဲ့အစည်းနေရာမှာ နက်ဗြူလာ(Nebula) လို့ ​ခေါ်တဲ့ ဓါတ်​ငွေ့တိမ်တိုက်ကြီး​တွေသာ ရှိခဲ့ပါတယ်။
ဒီ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်​တွေထဲမှာ ပါဝင်တဲ့ ဒြပ်(Matter) ​တွေဟာ အချင်းချင်းဒြပ်ဆွဲအားကြောင့် တဖြည်းဖြည်းနဲ့ သိပ်သည်းကျစ်လျစ်လာပြီး ရလဒ်အ​နေနဲ့ အခုကျွန်​တော်တို့ ​'နေ' လို့ သိကြတဲ့ ကြယ်တစ်လုံး ဖွားမြင်လာခဲ့ပါတယ်။ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်​​တွေဟာသူတို့ဆီကနေ ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေး​နေတယ်လို့ ဆိုရင်လဲ မမှားပါဘူး။
ကျွန်​တော်တို့ရဲ့ ​နေတင်မဟုတ်ဘဲ၊ စကြဝဠာကြီးထဲမှာ ရှိတဲ့ တခြား တခြား​သော ကြယ်​တွေဟာလဲ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်​တွေက​နေပဲ စပြီး ဖြစ်​ပေါ်လာကြပါတယ်။
ဒီမှာ ​မေးစရာရှိလာတာက ကြယ်တစ်လုံးဟာ ​ဘယ်လိုမျိုးရပ်တည်နေသလည်းဆိုတာပါ။ အ​ဖြေက​တော့ နျူးကလီးယားဖျူရှင်(Nuclear Fusion)လို့ ခေါ်တဲ့လောင်ကျွမ်းဒြပ်ပေါင်းခြင်းဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပါတယ်။ အလွန်အား​ကောင်းတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအား(Gravity) ​ကြောင့် ကြယ်တစ်လုံးရဲ့ အူတိုင်အတွင်းမှာ ရှိ​နေတဲ့ ဟိုက်ဒရိုဂျင်အက်တမ်(Hydrogen Atom) ​တွေဟာ အချင်းချင်း​ပေါင်းစည်းမိကြပြီး ဟီလီယမ်အက်တမ်(Helium Atom) ​တွေ ဖြစ်လာကြပါတယ်။ ဒီအခါ ရလဒ်အ​နေနဲ့ ပမာဏအလွန်များပြားတဲ့ စွမ်းအင်​တွေ ထွက်လာပါတယ်။
ကြယ်အူတိုင်မှာ ရှိတဲ့ Nuclear Fusion ဟာ အပူစွမ်းအင်​တွေကို မျက်နှာပြင်အလွှာအထိ​ရောက်​အောင် ထုတ်လွှတ်​နေပါတယ်။ စွမ်းအင်​တွေဟာ အူတိုင်ရဲ့ အပြင်ဘက်ကို ဦးတည်ပြီး ထွက်လာ​နေကြပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ကြယ်တစ်လုံးရဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားဟာ ဒြပ်ထု(Mass) များရင် များသ​လောက် အတွင်းဘက်ကို ဦးတည်ဆွဲ​နေပြန်ပါတယ်။ အူတိုင်ရဲ့ အပြင်ဘက်ကို ဦးတည်ပြီး ထွက်လာ​နေတဲ့ စွမ်းအင်​တွေနဲ့ အူတိုင်ရဲ့ အတွင်းဘက်ကို ဆွဲငင်​နေတဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားဟာ မျှ​ခြေဖြစ်​နေမှာပါ။ ရလဒ်အ​နေနဲ့ ကြယ်တစ်လုံးဟာ အာကာသထဲမှာ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်နဲ့ ရှိ​နေနိုင်ပါတယ်။
ဒါ​ပေမဲ့ အထက်မှာ ​ပြောခဲ့သလို ကြယ်တစ်လုံးဟာ ဘယ်အချိန်ကျရင် ​ပေါက်ကွဲထွက်သွားတာလဲ။ ကြယ်ရဲ့ အူတိုင်မှာ ရှိ​နေတဲ့ ​လောင်စာကုန်သွားတဲ့ အချိန်ပါ။ Nuclear Fusion ဖြစ်ဖို့ဆိုရင် ဒြပ်စင်တစ်မျိုးဟာ အခြားဒြပ်စင်တွေဖြစ်လာ​အောင် ​ပေါင်းစည်းနိုင်မှ ရပါတယ်။
ကြယ်တွေမှာ ​သူတို့အတွက် လောင်စာကုန်သွားလို့ Nuclear Fusion မရှိ​တော့ဘူးဆိုရင် ဒြပ်ဆွဲအားကို ဆန့်ကျင်မဲ့ အားလဲ မရှိ​တော့ပါဘူး။ အပြင်ဘက်ကို တွန်းကန်​ပေးမဲ့ အားမရှိ​တော့တဲ့အတွက်၊ ကြယ်ဟာ ဒြပ်ဆွဲအား​ကြောင့် အတွင်းဘက်ကိုပဲ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကျုံ့ဝင်လာပါ​တယ်။ အလွန်ကို များပြားလွန်းတဲ့ အားနဲ့ အတွင်းဘက်ကို ဖိသိပ်ခံရပြီးတဲ့​နောက်မှာ ကြယ်တစ်လုံးဟာ အပြင်ဘက်ကို စွမ်းအင်​တွေ ဖြာထုတ်ပစ်လိုက်ပါတယ်။ ဒီလို ​စွမ်းအင်ဖြာထွက်သွားခြင်းကို စူပါနိုဗာ​​ပေါက်ကွဲခြင်း(SuperNova Explosion) လို့ ​ခေါ်ပါတယ်ဗျ။
SuperNova ပေါက်ကွဲမှုများ ဟာ ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေး​နေတဲ့ နက်ဗြူလာတိမ်တိုက်(Nebula) ​တွေနဲ့လဲ အဆက်အနွယ်အချို့ ရှိပါ​သေးတယ်။
တချို့​သော နက်ဗြူလာ​တွေဟာ SuperNova ဖြစ်စဥ်​ကြောင့် ဖြာထွက်လာတဲ့ ဓါတ်​ငွေ့​တွေက​နေ တစ်ဆင့် ဖြစ်​ပေါ်လာကြပါတယ်။ တချို့​သော နက်ဗြူလာ​တွေကျ​တော့ အသစ်အသစ်​သော ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေး​နေတဲ့ ​​ဒေသ​တွေပါ။ ဒီလို ကြယ်အသစ်​တွေကို ဖြစ်​ပေါ်လာ​စေတဲ့ နက်ဗြူလာအမျိုးအစားကို ‘Star Nurseries’ လို့ ​ခေါ်ပါတယ်။ ကြယ်​တွေကို ​မွေးဖွား​ပေးတဲ့ ဌာန​တွေ​ပေါ့ဗျာ။ ဒီလို ‘Star Nurseries’ နက်ဗြူလာ​တွေက​နေ တစ်ဆင့် ကြယ်​တွေဟာ ဘဝ သံသရာကို တစ်ဖန် ပြန်လည် စတင်ကြပါတယ်။
လူသိများထင်ရှားတဲ့ ‘Star-forming Nebula’ (သို့) ‘Star Nurseries Nebula’ ​တွေက​တော့ အော်ရီ​ရော်နက်ဗြူလာ(Orion Nebula)၊ ကဏန်းနက်ဗြူလာ(Crab Nebula)၊ သိမ်းနက်ဗြူလာ(Eagle Nebula) တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မှတ်တမ်းတင်ထားခဲ့သမျှထဲမှာ ဟီးလက်စ်နက်ဗြူလာ(Helix Nebula) ဟာ ကမ္ဘာနဲ့ အနီးဆုံး နက်ဗြူလာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနက်ဗြူလာတွေဟာ ကြယ်တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုအကြားက ‘Interstellar Space’ လို့ ခေါ်တဲ့ အာကာသနေရာလွတ်တွေမှာ ရှိနေတတ်ကြပါတယ်။ အာကာသချစ်သူ​တွေရဲ့ အမြင်အာရုံကို ဖမ်းစားနိုင်တဲ့ အလှတရား​တွေ​ပေါ့။ ဒီနက်ဗြူလာ​တွေက​နေ စပြီး ကြယ်​တွေဟာ တစ်ဖန် ပြန်လည်​မွေးဖွားလာကြပါတယ်။
သက်ရှိတို့ရဲ့ ​မွေးဖွားခြင်း၊ ​သေဆုံးခြင်း သံသရာဟာ ကျွန်​တော်တို့ ကမ္ဘာ​မြေ​ပေါ်မှာပဲ ဖြစ်တည်​နေတာ မဟုတ်ဘဲ၊ စကြဝဠာထဲက ကြယ်စင်တွေမှာပါ ဖြစ်တည်​နေပါတယ်။ အံဩစိတ်ဝင်စားစရာ ဆန်းကြယ်လှတဲ့ စကြဝဠာကြီးပဲ မဟုတ်လားခင်ဗျာ။
photo 1
SuperNova Explosion - Fusion ဖြစ်စဥ်မှာ ဟိုက်ဒရိုဂျင်က​နေ ဟီလီယမ် အဖြစ်ကို ​ပေါင်းစည်းကြပါတယ်။ ဒြပ်စင်​တွေဟာ အိုင်းယွန်း(Iron) ဖြစ်တဲ့အထိ အဆင့်ဆင့်​ပေါင်းစည်းလာကြပါတယ်။ အိုင်းယွန်းဟာ တခြားဒြပ်စင်အဖြစ်သို့ ဖျူရှင်မဖြစ်နိုင်​တော့တဲ့အတွက် Nuclear Fusion ဖြစ်စဥ်ဟာလဲ ဒီအဆင့်မှာပဲ ရပ်တန့်သွားပါလိမ့်မယ်။ ဒီအခါ ဒြပ်ဆွဲအား​ကြောင့် ကြယ်ဟာ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ အတွင်းဘက်ကို ကျုံ့လာပြီး ​နောက်ဆုံး စွမ်းအင်နဲ့ ​ရောင်ခြည်များစွာဟာ ဖြာထွက်ပေါက်ကွဲသွားပါတယ်။
photo 2
White Dwarf (ကြယ်ဖြူပု) - ကြယ်တစ်လုံးဟာ SuperNova ​ပေါက်ကွဲမှု ဖြစ်ပြီးသွားတဲ့အခါ မူလကြယ်​နေရာမှာ White Dwarf လို့​ခေါ်တဲ့ ကြယ်ဖြူ​ပုလေးတစ်လုံး ကျန်ရစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပမာဏများပြားလွန်း​အောင် သိပ်သည်းပြီး​တော့ စကြဝဠာထဲမှာ အသိပ်သည်းဆုံးအရာလို့​တောင် သတ်မှတ်ကြပါတယ်။ White Dwarf ဟာ မူလကြယ်ထက် အရွယ်အစား​သေးငယ်​ပေမဲ့ မူလကြယ်ထက် သိပ်သည်းခြင်း(Density) ပိုများပါတယ်။