9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

image
9 ပတ် - ဘာသာပြန်ပါ။

တစ်တားလစ်ခ် တို့အဘိုးဟုတ်သေးလား (အပိုင်း၃)
သို့သော် ဒီအတိုင်းသာ ဟုတ်ရင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ။ တစ်တားလစ်ခ်ဟာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ကျောရိုးလည်း မရှိဘူး။ သူ့ရေယက် တွေကလည်း လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် တီထွင်ထားတဲ့ လက္ခဏာ မဟုတ်ဘူးပေါ့။ နောက်ထပ် စဉ်းစားစရာ တစ်ချက်အနေနဲ့ ဂိုဂိုနေးဆတ် ဟာ ပင်လယ်ငါးပါ။ ပင်လယ်ငါးမှာတည်းက လက်မောင်းရိုး၊ လက်ဖျံရိုးတွေ ရှိနေပြီဆိုတော့၊ စမ်းချောင်း ရေတိမ်တိမ်မှာ ကူးဖို့ ပေါ်လာတဲ့ လက္ခဏာသစ် မဟုတ်တော့ဘူးပေါ့။
ပိုလန်က ခြေရာတွေကြောင့် အရင် သဲလွန်စတွေကို ပြန်အဓိပ္ပာယ်ကောက်ဖို့ လိုလာပြီလား။
အဲဒီ့အထောက်အထားသစ်ကြောင့် ခြေလေးချောင်းသတ္တဝါ ပေါ်ပေါက်ပုံဟာ အရင်လို မရိုးရှင်းတော့ပါ။ တစ်တားလစ်ခ်နဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ခြေရာတွေထက် သက်တမ်းနုလွန်းနေတယ်။ ဒါကြောင့် အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေကနေ ဆင်းသက်ခဲ့ပုံ မရပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင်၊ ငါး ကနေ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ဖြစ်လာတဲ့ ရုပ်ကြွင်းအဆင့်ဆင့်က လက်ရှိမှာ တွေ့ကို မတွေ့ရသေးတာပါ။ တစ်တားလစ်ခ်ကို ရှာတွေ့တဲ့အချိန်မှာ ဝမ်းသာရပေမယ့် ပိုလန်ခြေရာတွေကြောင့် ပြန်မသေချာတော့တာပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းတွေက ဒီဗိုနီယန်ဦးပိုင်း ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှိနေနိုင်ပါတယ်။
ဒီခြေရာရုပ်ကြွင်းတွေကြောင့် ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန် ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ကို အောက်ပါအတိုင်း ပြန်ပြင်ရပြီပေါ့။ ခြေလေးချောင်းတိရစ္ဆာန်တွေဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ရေငန်နဲ့ ပင်လယ်ရေပြင်ကျယ် နှစ်ခုလုံးမှာ နေထိုင်တဲ့ ရှေ့ပြေး အသားစိုင် ရေယက်ရှိငါးကနေ ဆင်းသက်တယ်။ သူတို့ရဲ့ ဆင့်ကဲဖြစ်စဉ်ဟာ ရေချိုစမ်းချောင်းတွေမှာမဟုတ်ဘဲ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ဒေသလို ရေငန်ပတ်ဝန်းကျင်မျိုး ပိုဖြစ်နိုင်တယ်။
၂၀၁၉ခုနှစ်မှာတော့ ရုရှားမြောက်ပိုင်းမှာ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းတစ်ခု ထပ်တွေ့ပါတယ်။ သုတေသီတွေက အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် ခန္ဓာဗေဒကို သိချင်ရင် အစောဆုံးနဲ့ အရိုးအပြည့်စုံဆုံး ဖြစ်တဲ့ အကန်သိုစတက်ဂါကိုပဲ ကြည့်ရတာပါ။ သူက နှစ် ၃၆၅သန်း သက်တမ်းရှိတယ်။ ပါမာစတက်ဂါ (Parmastega) လို့ အမည်ရတဲ့ အခု ရုရှားရုပ်ကြွင်းကလည်း အရိုးအတော်စုံတဲ့အပြင် နှစ် (၇)သန်းလောက် စောပါတယ်။ သူ့ဟာ အကန်သိုစတက်ဂါ လိုပဲ ရေထဲက မထွက်သေးတဲ့ (လမ်းမလျှောက်နိုင်သေးတဲ့) ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ပါ။ ဒါပေမယ့် ပါမာစတက်ဂါ ဟာ အဲဒီ့တုန်းက ဘော်လတိကား တိုက်ကြီးရဲ့ အရှေ့မြောက်ဘက်က ရေငန်အိုင်တွေမှာ နေခဲ့ပါတယ်။ ဒီတော့ အစောဆုံး ပြည့်စုံတဲ့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းမျိုးစိတ်ဟာ ရေငန်မျိုးနွယ်ပေါ့။ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ဟာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းနဲ့ ကျတ်ငန်ရေ (မငန်တငန်) ပတ်ဝန်းကျင်မှာ စခဲ့တယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ပါမာစတက်ဂါက ထပ်မံပံ့ပိုးနေပါတယ်။
အဲဒီ့ ဆင်းသက်ပုံ အဆင့်ဆင့်ကို ပြမယ့် ရုပ်ကြွင်းတွေ ကတော့ မရှိသေးဘူး။ အတည်ပြုဖို့ အတွက် အနည်းဆုံးတော့ အိုင်ဖယ်လီယန်ခေတ် နဲ့ ယုဂ်ဦးပိုင်း (အမ်စီယန်ခေတ်) ကျောက်လွှာတွေမှာ ရှာသင့်တယ်။ လက်ရှိမှာ အစောဆုံး ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အပါအဝင် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန်ရုပ်ကြွင်းအများစုဟာ ယူရာမေရိကားက ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် မျိုးနွယ်ဟာ ယူရာမေရိကားမှာ စတင်ပေါ်ပေါက်တယ်လို့ ယူဆရတယ်။ ရေငန်နေမျိုးနွယ် ဖြစ်တာမို့၊ ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ် (ဒီဗိုနီယန်နှောင်းပိုင်း) တစ်လျှောက်မှာ တရုတ်နဲ့ ဩစတြေးလျ အထိကို ပျံ့နှံ့သွားတယ်လို့ ပြောနိုင်တယ်။ ဒါကတော့ ပိုလန်ခြေရာတွေက ပြောပြတဲ့ ဇာတ်လမ်း အသစ်ပါ။
ဒီဇာတ်လမ်းမှာ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဘယ်လိုဖြစ်သွားမလဲ။ အစောပိုင်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေ ကိုယ်တိုင်က ရေငန်ဖြစ်ပြီး တရုတ်ပြည်အထိ တွေ့ရပေမယ့်၊ ပိုအဆင့်မြင့်တဲ့ တစ်တားလစ်ခ်တို့လို အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်း ခြေလေးချောင်းအမျိုးနီးငါးတွေကိုတော့ ယူရာမေရိကား ပြင်ပမှာ မတွေ့ရသေးဘူး။ သူတို့က လက်ရှိအထောက်အထားအရ ရေချိုနဲ့ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်မှာသာ နေပုံရတယ်။ ကျွန်တော်တို့ ခြေလေးချောင်း တိရစ္ဆာန် အစစ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ကို အတုခိုးချင်တဲ့ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေနဲ့ ယူရာမေရိကားပေါ်မှာ နှစ် (၁၀)သန်းလောက်တော့ ခေတ်ပြိုင် နေထိုင်ပုံ ရတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့၊ အယ်လ်ပစ္စတိုစတက်ဂဲလီးယန်းတွေက ဖရက်စ်နီးယန်းခေတ်အကုန်မှာ စတင်တဲ့ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်နှောင်းပိုင်း အစုအပြုံလိုက် မျိုးသုဉ်းမှုကြီးမှာ ပျက်သုဉ်းသွားတာကိုး။
သူတို့သာ မပျက်သုဉ်းရင် ဒီနေ့မှာ ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါ အုပ်စုကြီး နှစ်ခု ဖြစ်နေမှာပါ။ ငါး၊ ခြေလေးချောင်း မျိုးနွယ် (၁) နဲ့ (၂) ဆိုပြီးတော့ပေါ့။ ကန်အစ်ချ်သီးစ်မှာ လက်ဖျံရိုး ရှိတဲ့ သက်သေ မရှိလို့၊ တစ်တားလစ်ခ်ရဲ့ ရေယက်တွေက ကိုယ်ပိုင် တီထွင်မှုတွေလို့ပဲ သဘောထားကြီးပေးပါဦး။ ဒါဆိုရင်တော့ ဂိုဂိုနေးဆတ် က ခြေလေးချောင်း သတ္တဝါဖြစ်ချင်တဲ့ တတိယမြောက် အုပ်စု ဖြစ်လာပါပြီ။ ကျွန်တော်တို့က ရုပ်ကြွင်းမှတ်တမ်း အဓိပ္ပာယ် ကောက်ပုံတွေကို အသေးစိတ် လေ့လာရင် ငါးကနေ တစ်တားလစ်ခ်၊ အဲဒီ့ကနေ ကုန်းနေရေနေသတ္တဝါ ဖြစ်လာတယ်လို့ ဆိုရအောင် မရိုးရှင်းကြောင်း တွေ့ရပါမယ်။ ဒီဗိုနီယန်ယုဂ်ဟာ ကုန်းဂေဟစနစ်တွေ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့ကာလ ဖြစ်တယ်။ အစေ့ထုတ်အပင်တွေ ပေါ်လာတယ်။ အင်းဆက်နဲ့ တခြားအာသရိုပေါ့တွေ ပေါက်ပွားနေပြီ။ ဒီတော့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေကလည်း ကုန်းပေါ်တက်ဖို့ တာဆူနေချိန်ဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် အသားစိုင်ရေယက်ရှိငါး တွေမှာ ကုန်းပေါ်ကို တက်ဖို့ တစ်ခုမကတဲ့ မျိုးနွယ် တွေကနေ စင်ပြိုင် ကြိုးစားကြတယ်လို့ ကျွန်တော်တို့ သဘောပေါက်နိုင်ပါတယ်။
#ဆက်ရန်

imageimage
+14