Rievaulx, North Yorkshire, UK 💚💚💚

ခွေးလေးတွေမှာ အဖြစ်များတတ်တဲ့ သတိပြုစရာ Parvovirus

Parvovirus ဆိုတာ ခွေးလေးတွေကို အသက်ဆုံးရှုံးတဲ့ထိ ဖြစ်စေနိုင်တဲ့ ကူးစက်မြန် ရောဂါပိုး တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပိုးဟာ အလွန်ကူးစက်မြန်ပြီး အဖြစ်များတာကြောင့် ခွေးချစ်သူနဲ့ ခွေးမွေးထားသူတွေ သတိထားပြီး ဂရုစိုက်သင့်တဲ့ ရောဂါဆိုလည်း မမှားပါဘူး။

Parvovirus အကြောင်း

Parvovirus ဆိုတာ ခွေးတွေရဲ့ အူလမ်းကြောင်းကို အဓိက တိုက်ခိုက်တဲ့ ပိုးဖြစ်တဲ့အတွက် မြန်မာလို “သွေးဝမ်းရောဂါ” လို့တချို့က ခေါ်ကြပါတယ်။ ဒီ virus ဟာ ခွေးပေါက်အရွယ် (Puppy stage) နဲ့ ကာကွယ်ဆေးမထိုးထားတဲ့ ခွေးလေးတွေမှာ ပိုအဖြစ်များတတ်ပြီး ရောဂါပိုးရှိတဲ့ ခွေး ဒါမဟုတ် ပစ္စည်း (အစာခွက်, လည်ပတ် စသည်) အပြင် ရောဂါပိုးရှိတဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ ထိတွေ့မိတာနဲ့ ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ Parvovirus က ရှင်သန်နိုင်စွမ်းအရမ်းမြင့်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်မှာ လနဲ့ချီရှိနေနိုင်တာကြောင့် ကူးစက်ဖို့ အရမ်းလွယ်တဲ့ ပိုးပါ။

ဒီရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရပြီဆို ခွေးတွေရဲ့ အူလမ်းကြောင်းကို တိုက်ခိုက်တာကြောင့် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းကို လျော့ကျစေပြီး ကိုယ်ခံအားကျဆင်းစေပါတယ်။ ဒီအခါမှာ မကြေသွားတဲ့ အစာတွေအပြင် အရည်တွေကြောင့် ဝမ်းလျှောလာပြီး ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်းတွေ နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်လာပါတယ်။ Parvovirus ဟာ ရိုးတွင်းခြင်ဆီကိုပါ တိုက်ခိုက်တာကြောင့် ဖြစ်နေပြီးသားပိုးကို မကာကွယ်နိုင်တဲ့အပြင် တခြား infection တွေ ဝင်လာတဲ့အခါမှာလည်း ကိုယ်ခံအားက ကျနေတဲ့အတွက် မတားဆီးပေးနိုင်တော့ပါဘူး။ ဒီလိုအခြေအနေမှာ အသက်ဆုံးရှုံးတဲ့အထိ ဖြစ်ကြရတာပါ။

Parvovirus ကူးစက်ခံရပြီဆိုရင်
-အစာပြန်အန်ခြင်း (ပထမဆုံး စဖြစ်တတ်တဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်)
-ဝမ်းလျှောခြင်း (သွေးပါပြီး မူမမှန်တဲ့ ဝမ်းသွားတာမျိုး စပြီး သတိပြုမိလာပါလိမ့်မယ်)
-အားပျက်ပြီး နွမ်းလျနေခြင်း (ရောဂါကူးစက်ခံရတဲ့ ခွေးလေးတွေက သိသိသာသာ အားမရှိဘဲ မောနေတတ်ပါတယ်)
-အစာမစားတော့ခြင်း
-ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း
-ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်မြင့်တက်လာခြင်း စတဲ့လက္ခဏာတွေ ပြလာတတ်ပါတယ်။

Parvovirus မဖြစ်အောင် ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ?

ကူးစက်ရောဂါပိုးဖြစ်တဲ့အတွက် ကာကွယ်ဆေးထိုးခြင်းနဲ့ အကောင်းဆုံးကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ ၆ ပါတ်ကနေ ၈ ပါတ်အတွင်း ခွေးပေါက်လေးအရွယ်မှာတည်းက ဆေးသေချာထိုးသင့်ပြီး ဆရာဝန်ညွှန်ကြားတဲ့အတိုင်း လိုအပ်တဲ့အထိ မပျက်မကွက် ထိုးသင့်ပါတယ်။ အသက်ကြီးတဲ့ ခွေးတွေမှာလည်း ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက်အတိုင်း ကာကွယ်ဆေး ထိုးပေးနိုင်ပါတယ်။

ကိုယ့်ကလေးကို ကာကွယ်ဆေးထိုးထားဖို့လိုသလို သူတို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်း ရောဂါပိုးနဲ့ မထိတွေ့မိအောင် အတတ်နိုင်ဆုံး သတိထားသင့်ပါတယ်။ ကာကွယ်ဆေး အကြိမ်ရေမပြည့်သေးခင်မှာ ပန်းခြံတွေ မသွားတာ တခြားခွေးတွေရှိတဲ့ အပြင်မှာ လွှတ်မထားတာမျိုးနဲ့ ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

တကယ်လို့ ကိုယ့်ရဲ့ခွေးလေးက ရောဂါကူးစက်ခံနေရပြီလို့ သံသယရှိတယ်ဆိုရင် ဆေးခန်းအမြန်ဆုံးပြဖို့ လိုပါတယ်။ ဒါမှသူတို့လိုအပ်နေတဲ့ ရေဓာတ်၊ electrolyte နဲ့ အာဟာရတွေကို ဆေးနဲ့ အစားစားပြွန်တွေကနေတစ်ဆင့် ရရှိနိုင်မှာပါ။ ဒီပိုးဟာ အစာစားချင်စိတ်နဲ့ ကိုယ်ခံအားကို လျော့စေတာကြောင့် အိမ်မှာ ကုလို့မရနိုင်ပါဘူး။ ကျွမ်းကျင်ဆရာဝန်တွေနဲ့ ကိုယ်ခံအားကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်တဲ့အကူအညီတွေ ရှိနေမှသာ ဒီရောဂါပိုးကို တိုက်ထုတ်နိုင်မှာပါ။

ကိုယ့်အိမ်မှာ တစ်ကောင်ထက်ပိုတဲ့ ခွေးတွေရှိတယ်ဆိုရင် သူတို့နေတဲ့နေရာတွေကို သန့်သန့်ရှင်းရှင်းထားတာ ပိုးသတ်တာမျိုးလုပ်ပြီး virus ပွားမှုကို ဟန့်တားနိုင်ပါတယ်။ ခွေးလေးတွေထဲက တစ်ကောင်ကောင်မှာ virus ရှိနေပြီဆိုရင် သူ့ကို တစ်ကောင်တည်းသီးသန့်ထားပြီး သန့်သန့်ရှင်းရှင်းထားခြင်းနဲ့ တခြားခွေးလေးကို မကူးအောင်ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

Parvovirus က ကူးစက်မြန်ပြီး ကြောက်ဖို့ကောင်းတဲ့ ရောဂါပိုးဆိုပေမယ့် ကာကွယ်ဆေးထိုးတာ၊ သူတို့လေးတွေကို သန့်သန့်ရှင်းရှင်းထားတာ၊ ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ လက္ခဏာကို စောစောသိပြီး မြန်မြန်ကုတာ စတာတွေကို သတိထားပြီး လုပ်ပေးရင် အနိုင်ယူနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီရောဂါပိုးကို ကြောက်လန့်မယ့်အစား သတိထားကာကွယ်ပြီး ကိုယ်ချစ်ရတဲ့ ပါပီလေးတွေနဲ့ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ နေ့ရက်တွေကို ဖန်တီးကြပါစို့ …

📰 : ရီးရဲယ်ကွင်းလယ်လူ လူကာ မိုဒရစ်ဟာ အသင်းနဲ့စာချုပ်သက်တမ်းတိုးဖို့ သဘောတူညီမှု ရရှိသွားပြီလို့ သိရပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ အပတ်လောက်အထိ ရီးရဲယ်မက်ဒရစ်အသင်းဟာ ခရိုအေးရှားသားကြီးနဲ့ ဒီရာသီကုန်မှာ လမ်းခွဲဖို့ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပေမဲ့ ယခုချိန်မှာတော့ မိုဒရစ်နဲ့ ဖလော်ရီယန်တီနို ပီရက်ဇ်တို့နှစ်ယောက်ကြား သဘောတူညီမှုရရှိခဲ့ခြင်းနဲ့အတူ အသင်းမှာ ဆက်ရှိနေတော့မှာပါ။

အသက် ၃၈ နှစ်အရွယ် ကွင်းလယ်လူကြီးဟာ လစာအမြောက်အများရနိုင်တဲ့ ဆော်ဒီကလပ်တွေထက် လက်ရှိလစာထက်တော-င် အဆပေါင်းမြောက်များစွာ လျှော့နည်းတဲ့ ရီးရဲယ်ရဲ့စာချုပ်သစ်ကမ်းလှမ်းမှုကိုပဲ လက်ခံခဲ့တာပါ။

သူဟာ ဘာနေဗျူးမှာပဲ ကစားသမားဘဝကို အဆုံးသတ်ချင်ပြီး၊ လာမဲ့ရာသီမှာလည်း အသင်းခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်အဖြစ်နဲ့ ဆုဖလားတွေ ထပ်မံဆွတ်ခူးဖို့ ရည်ရွယ်ထားတာကြောင့်လို့ သိရပါတယ်။

Source- ( Jose Felix Diaz )

နေ့တစ်နေ့တာမှာ တစ်ရေးအိပ်စက်ဖို့ အကောင်းဆုံးအချိန်

နေ့လည်ခင်းမှာ တစ်ရေးအိပ်စက်ခြင်းဟာ သင့်ကို ဉာဏ်ပိုကောင်းလာစေပြီး၊ ဖြတ်လတ် တက်ကြွလာစေတဲ့အပြင် ဖန်တီးနိုင်အား ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်မို့ နေ့ခင်းနေ့လည် အကောင်းဆုံးအချိန်မှာ တစ်ရေးတစ်မော အိပ်စက်တတ်မယ်ဆိုရင် သင့်ကျန်းမာရေးအတွက် အရေးပါတဲ့ အရာတစ်ခုဖြစ်လာမှာပါ။

ကျွန်တော်တို့ အားလုံးဟာ ပင်ပန်းနေမယ်ဆိုရင်တောင် နေ့လည်နေ့ခင်းမှာ တစ်ရေးတစ်မော မအိပ်စက်တတ်ကြပါဘူး။ ဒါဟာအကျင့်ကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်သလို အိပ်ချိန်နည်းနည်းလေးပဲ အိပ်ရတာကို အားမရလို့လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ နေ့ခင်းမှာ နာရီအနည်းခန့်ပဲ အိပ်စက်တတ်သူတွေသာ သိသာတဲ့ ကျန်းမာရေး ကျေးဇူးခံစားရတဲ့အပြင် အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်းနဲ့ ဦးနှောက်စွမ်းအားတွေ သိသိသာသာတိုးတက်လာတာကို အရင်ကတည်းက လေ့လာ တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလိုအကျိုးကျေးဇူးတွေကို အပြည့်အဝခံစားနိုင်ဖို့ ဘယ်အချိန်မှာတစ်ရေး အိပ်စက်သင့်သလဲဆိုတာ သိကြ ပါသလား။ ကျန်းမာရေး ပညာရှင်များရဲ့ အဆိုအရတော့ တစ်နေ့တာမှာ တစ်ရေးအိပ်စက်ဖို့ အကောင်းဆုံးအချိန်ကတော့ ညနေ ၃ နာရီဖြစ်တယ် လို့ ဆိုထားကြပါတယ်။

တစ်ရေးအိပ်စက်ရန် အကောင်းဆုံးအချိန်က ညနေ ၃ နာရီဖြစ်ရခြင်းကတော့ circadian rhythm လို့ခေါ်တဲ့ ၂၄ နာရီအချိန်အတွင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ဇီဝကမ္မ ဖြစ်စဉ်တွေရဲ့ ပြောင်းလဲပုံ ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ circadian rhythm အရ ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်ဟာ ညနေ ၃နာရီခန့်မှာ ထမင်းစားပြီးနောက် အိပ်ချင်စိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်လာပြီး ထိုင်းမှိုင်းလာတဲ့အတွက် အဲ့ဒီအချိန်ဟာ ကျွန်တော်တို့အတွက် တစ်ရေးအိပ်စက်ဖို့ အကောင်းဆုံးအချိန်ဖြစ်ပါတယ်။

သင့်အနေနဲ့ ညနေ ၃ နာရီခန့်မှာ ၂၀ မိနစ်မှ ၃၀ မိနစ် အတွင်းသာ အိပ်စက်သင့်ပါတယ်။ ပိုပြီးအိပ်စက်မယ်ဆိုရင်တော့ သင့်အနေနဲ့ deep sleep လို့ခေါ်တဲ့ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက်အိပ်ပျော်တဲ့အဆင့်ကို ရောက်သွားမှာ ဖြစ်ပြီး တစ်နာရီခန့်ကြာသွားမယ်ဆိုရင် သင့်အနေနဲ့ sleep inertia လို့ခေါ်တဲ့ အိပ်စက်မြဲ အိပ်စက်လိုတဲ့ဖြစ်စဉ်ကြောင့် နိုးလာတဲ့အခါ နည်းနည်းရီရီဝေဝေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

သင်ညဘက်မှာ လုံလုံလောက်လောက် အိပ်စက်ချိန်မရခဲ့ဘူးဆိုရင် တစ်ရေးအိပ်စက်ခြင်းက ကျန်းမာရေးအတွက် အထိရောက်ဆုံးဖြစ်လာမှာဖြစ်ပြီး နေ့ခင်းဘက်မှာ လိုအပ်တာထက် ပိုပြီး အိပ်လိုက်မိမယ်ဆိုရင်တော့ သင်ညဘက်မှာ အိပ်ပျော်တော့မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီအချက်ကိုတော့ သတိထားသင့်ပါတယ်။

အမေရိကန် ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်ရှိ Keck School of Medicine တက္ကသိုလ်မှ လက်ထောက်ပါမောက္ခဖြစ်သူ ရဂ်ျကူးမား ဒပ်စ်ဂူတာ( Rajkumar Dasgupta) ကတော့ “သင်လုံလောက်လောက် မအိပ်စက်နိုင်တဲ့အခါမှာ သင့်အတွက် မကောင်းတာတွေပဲ ဖြစ်ပျက်လာပါတယ်။ သင်ရဲ့ စိတ်အခြေအနေ၊ အာရုံစူးစိုက်နိုင်စွမ်း၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ ကိုယ်ခံအားတွေ ကျဆင်းစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိပ်စက်ချိန်လုံလောက်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ် ” လို့ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ အများစုဟာ ညဘက်မှာတော်ရုံ မအိပ်စက်တတ်တဲ့ မျိုးဆက်ဖြစ်တာကြောင့် နေ့ခင်းဘက်မှာ တစ်ရေးတစ်မော အိပ်စက်မယ်ဆိုရင် ကျန်းမာရေးအတွက်ဖာထေးပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ရေးတစ်မော အိပ်စက်တတ်တဲ့သူတွေဟာ sleep inertia လို့ခေါ်တဲ့ အိပ်စက်မြဲ အိပ်စက်လို တဲ့ဖြစ်စဉ်ကို ခံစားရမှာမဟုတ်ဘဲ လန်းဆန်းတက်ကြွပြီး ခွန်အားသစ်များရရှိနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သင်အလုပ်လုပ်နေတဲ့ကုမ္ပဏီက Google နဲ့ Uber (ဝန်ထမ်းများကို အိပ်စက်ခွင့်ပေးသည့်ကုမ္ပဏီများ) တို့လိုမဟုတ်ဘူးဆိုရင်၊ သင်ကလည်း ညဘက်အိပ်ရေးမဝခဲ့ဘူးဆိုရင် သင့်အလုပ်ရှင်ကိုအရင် ခွင့်တောင်းဖို့တော့ အရေးကြီးပါတယ်။