ရှာဖွေပါ။ ပို့စ်များExplore captivating content and diverse perspectives on our Discover page. Uncover fresh ideas and engage in meaningful conversations
အပူချိန် ၁၄၀၀ ဒီဂရီသာခံနိုင်ရည်ရှိတဲ့ Parker Solar Probe ကနေရဲ့အပူချိန်ကိုဘာကြောင့်ခံနိုင်တာလဲ
လူလုပ်အရာဝတ္တုတွေထဲမှာ အမြန်ဆုံးအဖြစ် စံချိန်တင်ထားတာကတော့ Parker Solar Probe အာကာသယာဉ်ဖြစ်ပါတယ်။ NASA က ၂၀၁၈ ခုနှစ်မှာ နေကိုထိတွေ့နိုင်ဖို့ရည်ရွယ်ပြီးလွှတ်တင်ခဲ့တဲ့ ဒီအာကာသယာဉ်က တစ်နာရီကို ၄၃၀၀၀၀ မိုင် (၇၀၀၀၀၀ ကီလိုမီတာ) အထိသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကနယူးယောက်ကနေ တိုကျိုကို တစ်မိနစ်အတွင်းသွားနိုင်တဲ့မြန်နှုန်းပါ။
၂၀၂၁ ခုနှစ်မှာ နေရဲ့အပြင်လွှာဖြစ်တဲ့ Corona ကိုရောက်ရှိခဲ့တဲ့ ပထမဆုံးအာကသယာဉ်ဖြစ်လာပါတယ်။ နေကို ၂၄ ပတ်ပတ်ဖို့ရည်ရွယ်ထားပြီး အခုချိန်မှာ ၂၁ ပတ်ပတ်ပြီးနေပါပြီ။ ပြီးခဲ့တဲ့ဒီဇင်ဘာ ၂၄ ရက်နေ့ (Christmas eve) မှာ နေမျက်နှာပြင်ကနေ မိုင် ၃.၈ သန်း (ကီလိုမီတာ ၆.၂ သန်း) အကွာထိရောက်ရှိခဲ့ပြီး စံချိန်သစ်စိုက်ထူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။
ဒီအာကသယာဉ်က အပူချိန် ၁၄၀၀ ဒီဂရီဆဲဆီးရပ်အထိခံနိုင်ရည်ရှိစေဖို့ ကိုယ်ထည်ရဲ့အပြင်မှာ ၄.၅ လက်မ (၁၁.၅ စင်တီမီတာ) ထူတဲ့ carbon-composite shield နဲ့ဖုံးအုပ်ထားပါတယ်။ နေရဲ့မျက်နှာပြင်အပူချိန်က ၆၀၀၀ ဒီဂရီလောက်သာရှိပေမယ့် Corona ရဲ့အပူချိန်က ၁ သန်းကနေ ၃ သန်းလောက်ထိရှိပါတယ်။ ဒါဆိုဘာကြောင့် အရည်မပျော်တာလဲ။
အာကာသထဲမှာ ထောင်နဲ့ချီတဲ့ အပူချိန်ရှိပေမယ့် မပူတဲ့နေရာတွေရှိပါတယ်။ အပူချိန်မြင့်တယ်ဆိုတိုင်း အခြားအရာတွေကိုမကူးစက်စေနိုင်ပါဘူး။ အပူချိန် (Temperature) နှင့် အပူ (Heat) ကိုနားလည်နိုင်ဖို့လိုပါတယ်။
အပူချိန် (Temperature) ကို particle တွေဘယ်လောက်မြန်မြန် ရွေ့လျားလဲဆိုတာနဲ့တိုင်းတာပြီး အပူ (Heat) ကိုတော့ကူးပြောင်းတဲ့ စုစုပေါင်းစွမ်းအင်နဲ့တိုင်းတာပါတယ်။
Particle တွေမြန်မြန်ရွေ့လျားပေမယ့် ပမာဏနည်းတဲ့အခါ စွမ်းအင်များများမသယ်ဆောင်နိုင်တာကြောင့် အပူချိန်များပြီး အပူနည်းပါတယ်။ အာကာသထဲမှာ ကြားထဲသိပ်သည်းဆ မရှိသလောက်နည်းတာကြောင့် အပူချိန်အလွန်မြင့်မားပေမယ့် Particle တွေကအာကာသယာဉ်ကို အပူရောက်တာအလွန်နည်းပါတယ်။
ဥပမာပြောရရင် လူတွေရဲ့လက်က ပွက်ပွက်ဆူနေတဲ့ရေနွေးက ထွက်တဲ့အငွေ့ကို အချိန်တစ်ခုထိ ခံနိုင်ရည်ရှိပေမယ့် ရေနွေးကိုတိုက်ရိုက်ထိတွေ့တာတော့မခံနိုင်ပါဘူး။ ရေက ရေငွေ့ထက်သိပ်သည်းဆပိုများတာကြောင့် particle တွေကိုပိုမိုထိတွေ့တာကြောင့်ပါ။
ဒါကြောင့်နေရဲ့ Corona ကအပူချိန် ဒီဂရီသန်းကျော်ပေမယ့် သိပ်သည်းဆအလွန်နည်းတာကြောင့် ၁၄၀၀ ဒီဂရီအထိသာခံနိုင်တဲ့ Parker Solar Probe က ခံနိုင်ရည်ရှိနေတာပါ။
သက်ရှိတွေကို အမျိုးအစားအလိုက်ခွဲခြားခြင်း (Taxonomy)
သက်ရှိတွေကိုသိပ္ပံနည်းကျ အမည်ပေးခြင်း၊ အမျိုးအစားများခွဲခြားခြင်းကို taxonomy လို့ခေါ်ပါတယ်။ Taxonomy မှာ အမျိုးအစားအလိုက် Domain, Kingdom, Phylum, Class, Order, Family, Genus, Species ဆိုပြီးအဆင့်ဆင့်ခွဲခြားထားပါတယ်။
#domain
Taxonomy မှာအမြင့်ဆုံးအဆင့်ဖြစ်ပါတယ်။ Archaea, Bacteria, Eukarya ဆိုပြီး domain ၃ မျိုးရှိပါတယ်။ Archaea နဲ့ Bacteria တွေကဆဲလ်တစ်လုံးတည်းပါတဲ့ အဏုဇီဝသက်ရှိ (microorganism) တွေပါ။ ဆဲလ်အများကြီးနဲ့ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ လူနှင့်တိရစ္ဆာန်အားလုံးက Eukarya ထဲမှာပါဝင်ပါတယ်။
#kingdom
Domain ပြီးရင်အမြင့်ဆုံးအဆင့်ဖြစ်ပါတယ်။ Archaebacteria, Eubacteria, Protista, Fungi, Plantae, Animalia ဆိုပြီး Kingdom ၆ ခုခွဲခြားထားပါတယ်။ Plantae မှာရေမှော်တွေကလွဲလို့ အပင်အားလုံးနီးပါးပါဝင်ပါတယ်။ Animalia မှာလူ၊ တိရစ္ဆာန်တွေအကုန်ပါပါတယ်။ ကျန်တာတွေက အဏုဇီဝတွေပါ။ ၁၉၉၀ ထိ Kingdom ကအမြင့်ဆုံးပါ။ နောက်ပိုင်းမှ Domain ထပ်ထည့်လိုက်လို့ ဒုတိယအဆင့်ဖြစ်သွားတာပါ။
#phylum
သက်ရှိတွေရဲ့အခြေခံသဘာဝအလိုက်ခွဲခြားထားပါတယ်။ လူနှင့် တိရစ္ဆာန်တွေပါဝင်တဲ့ Kingdom Animalia မှာ Phylum ၃၁ ခုပါဝင်ပါတယ်။ ဥပမာ
Chordata (ကျောရိုးရှိသတ္တဝါများ)
Arthropoda (အင်းဆက်များ)
Mollusca (ကျောရိုးမဲ့ပျော့ပြောင်းသတ္တဝါများ ခရု၊ ကမာ၊ ကင်းမွန်)
#class
Phylum အောက်မှာ Class ဆိုပြီးအမျိုးအစားအလိုက်ခွဲခြားထားပါတယ်။ ဥပမာ Phylum Chordata အောက်မှာ
Mammalia (နို့တိုက်သတ္တဝါများ)
Aves (ငှက်များ)
Reptilia (တွားသွားသတ္တဝါများ)
Agnatha (အရိုးမဲ့ငါးများ)
Chondrichthyes (ငါးမန်းလိုအရိုးနုငါးများ)
Osteichthyes (အရိုးပါငါးများ)
Amphibia (ဖားများ) ဆိုပြီး class တွေရှိပါတယ်။
#order
Class ကိုမှလက္ခဏာတွေအလိုက် Order ဆိုပြီးထပ်မံခွဲခြားထားပါတယ်။ နို့တိုက်သတ္တဝါတွေပါဝင်တဲ့ Class Mammalia မှာဆိုရင်
Primates (လူ၊ မျောက်၊ လူဝံတို့လို လက်နှင့်ခြေထောက်ပါဝင်ပြီး ဦးနောက်ကြီးသောသတ္တဝါများ)
Cetacea (ရေနေနို့တိုက်သတ္တဝါများ၊ လင်းပိုင်၊ ဝေလငါးစသည်)
Carnivora (အသားစားနို့တိုက်သတ္တဝါများ၊ ခွေး၊ ကြောင်၊ စသည်)
#family
Order ရဲ့အောက်မှာတော့ Family ရှိပါတယ်။ မျိုးစိတ်ချင်းနီးစပ်တဲ့သက်ရှိတွေကို စုစည်းထားတာပါ။ ဥပမာ Family Felidae မှာကြောင်အကြီးအသေး မျိုးစိတ်တွေအားလုံးပါဝင်ပါတယ်။
သက်ရှိတွေချင်းဆက်စပ်မှုကို Family တူမတူနဲ့အဓိက ခွဲပါတယ်။ ဥပမာ မိချောင်းတွေမှာ Crocodile, Alligator, Caiman တွေက Order Crododilia ထဲမှာပါတာတူပေမယ့် Family မတူပါဘူး။ Crocodile တွေက Crocodilae ထဲပါပြီး Alligator နဲ့ Caiman တွေက Alligatoridae ထဲပါပါတယ်။ ဒါကြောင့် Alligator တွေက Crocodile တွေထက်စာရင် Caiman တွေနဲ့ပိုပြီးနီးစပ်ပါတယ်။
Family ကိုမှ subfamily ဆိုပြီးနောက်တစ်ဆင့်ထပ်ခွဲလို့ရပါသေးတယ်။ Family Felidae ထဲမှာ Felinae (small cat) နဲ့ Pantherinae (big cat) ဆိုပြီးရှိပါတယ်။ Small cat မှာအိမ်မွေးကြောင်၊ တောကြောင်၊ ချီတာ၊ ပူးမားတွေပါဝင်ပြီး Big cat မှာ ကျား၊ ခြင်္သေ့၊ Jaguar ကျားသစ်၊ Leopard ကျားသစ်တွေပါဝင်ပါတယ်။ (ချီတာနှင့်ပူးမားတွေက အရွယ်အစားအရကြီးမားပေမယ့် ကျားတွေလိုမဟိန်းနိုင်ဘဲ ကြောင်တွေလို မြှောင်သာလုပ်နိုင်လို့ ကြောင်အသေးမျိုးစိတ်ထဲပါဝင်ပါတယ်) ။
#genus
Family အောက်မှာ Genus နဲ့ထပ်ခွဲထားပါတယ်။ ဥပမာ Felinae (small cat) အောက်မှာ Felis (အိမ်မွေးကြောင်)၊ Acinonyx (ချီတာ)၊ Puma (ပူးမား)၊ တွေပါဝင်ပြီး Pantherinae (big cat) မှာတော့ Panthera (ကျား၊ ခြင်္သေ့၊ ကျားသစ်) နဲ့ Neofelis (Clouded leopard, Sunda Clouded leopard) တွေပါပါတယ်။
#species
Genus အောက်မှာတော့ species ဆိုပြီးမျိုးစိတ်တွေပါဝင်ပါတယ်။ ဥပမာ Genus Panthera (Big cat) ထဲမှာ Lion (Panthera leo), Tiger (Panthera tigris), Leopard (Panthera pardus), Jaguar (Panthera onca), Snow leopard (Panthera uncia) ဆိုပြီး ၅ မျိူးပါဝင်ပါတယ်။
Species ကိုမှ Subspecies ဆိုပြီး မျိုးစိတ်ကွဲတွေထပ်ပြီးရှိပါသေးတယ်။ ဥပမာ Tiger မှာဆို Bengal tiger, Siberian tiger, Indochinese tiger, Malayan tiger ဆိုပြီးမျိုးကွဲတွေရှိပါတယ်။ လူသားတွေမှာလည်း အရင်ကမျိုးစိတ် ၂၁ မျိုးအထိရှိခဲ့ပေမယ့် အခုချိန်မှာတော့ Homo sapiens တစ်မျိုးသာကျန်ပါတော့တယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကမ္ဘာ့အသေးဆုံးဒိုင်နိုဆောလို့ယူဆရတဲ့ ရုပ်ကြွင်းကိုရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်နောက်ပိုင်းမှာတော့ ရှားပါး Lizard တစ်မျိုးသာဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့ပါတယ်
အရင်ဆုံးသိထားဖို့လိုတာက သိပ္ပံနည်းကျဆို ငှက်တွေအားလုံးက ဒိုင်နိုဆောတွေက ဆင်းသက်လာတဲ့ မျိုးမသုဉ်းသေးဘဲ ကျန်တဲ့တစ်ခုတည်းသော မျိုးစုဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်အသေးဆုံးငှက်ဆို အသေးဆုံးဒိုင်နိုဆောလည်းဟုတ်ပါတယ်။
၂၀၁၆ ခုနှစ်က ကချင်ပြည်နယ် ဟူကောင်းတောင်တန်းမှာ ကျောက်တူးဖော်ရင်း ပယင်းကျောက်ထဲမှာ ပိတ်မိနေတဲ့ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း တစ်ခုကိုရှာတွေ့ခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာ့ပယင်းကျောက် (Burmese Amber/ Burmite) တွေက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်သန်း ၁၀၀ လောက်က သစ်ပင်အချို့ရဲ့ သစ်စေးတွေကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတာပါ။
ဒီရုပ်ကြွင်းကနှစ်ပေါင်း ၉၉ သန်းလောက်သက်တမ်းရှိနေပါပြီ။ မသေခင်သို့မဟုတ် သေပြီးနောက်အလွန်ပျစ်တဲ့ သစ်စေးတွေကြားထဲမှာ ပိတ်မိနေရင်း နှစ်သန်းပေါင်းများစွာကြာတဲ့အခါ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီရုပ်ကြွင်းကို တရုတ်နိုင်ငံ Hupoge Amber Museum မှာနိုင်ငံပေါင်းစုံက သိပ္ပံပညာရှင်များကနှစ်ပေါင်းများစွာ သုတေသနလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။
ဒီဦးခေါင်းခွံရုပ်ကြွင်းက ၁၇ မီလီမီတာ (၀.၆၈ လက်မ) သာရှိတာကြောင့် ကမ္ဘာ့အသေးဆုံးငှက်ဖြစ်တဲ့ Bee Hummingbird လောက်သာရှိပါတယ်။ နှာသွယ်၊ မျက်လုံးကြီးပြီး သွားအများကြီးပါတဲ့ ငှက်မျိုးစိတ်တစ်ခု (ကမ္ဘာ့အသေးဆုံး ဒိုင်နိုဆောမျိုးစိတ်) လို့ယုံကြည်ခဲ့ကြပါတယ်။ ၂၀၂၀ ခုနှစ်မှာတော့ ဒီမျိုးစိတ်ကို တရားဝင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။
ဦးခေါင်းပုံစံကအလွန်ထူးခြားပြီး မျက်လုံးအိမ်ကကျယ်ကာ သွားတွေလည်းများပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာရှာတွေ့ပြီးသား မည်သည့်မျိုးစိတ်နဲ့မှ ခန္ဓာဗေဒနှင့် ဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာပုံတွေ မတူတာကြောင့် Genus အသစ်အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။ လက်တင်ဘာသာစကားနဲ့ Oculus (မျက်လုံး)၊ Dent (သွား)၊ Avis (ငှက်) ဆိုပြီး Oculudentavis (အော်ကူလူဒန်တာဗစ်) လို့နာမည်ပေးခဲ့ပါတယ်။ မျိုးစိတ်နာမည်ကိုတော့ ရုပ်ကြွင်းလှူဒါန်းခဲ့တဲ့ အမျိုးသမီးနာမည် Khaung Ra (ခေါင်ရာ) ကိုဂုဏ်ပြုပြီး khaungraae (ခေါင်ဂရေ့)လို့သတ်မှတ်ခဲ့ပါတယ်။
ဒါပေမယ့်ငှက်ထက် အိမ်မြောင်ကဲ့သို့ lizard တွေနဲ့ပိုပြီးနီးစပ်ကြောင်း ကွဲလွဲမှုတွေရှိလာတာကြောင့် မကြာမီပြန်ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါတယ်။ ဒိုင်နိုဆောနှင့် lizard နှစ်မျိုးလုံးက Reptile အမျိုးအစားတွေဖြစ်တာကြောင့် ဆက်စပ်မှုရှိပါတယ်။ ဒိုင်နိုဆောရဲ့ အဓိပ္ပါယ်ကလည်း Terrible lizard ပါ။ ဒါပေမယ့် လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း သန်း ၂၇၀ တည်းက လုံးဝခွဲထွက်သွားပြီး သီးခြားဖြစ်သွားပါပြီ။
၂၀၂၁ မှာ မှာဒီ Genus ရဲ့ နောက်ထပ်မျိုးစိတ်သစ်တစ်ခုကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ ၁၄ မီလီမီတာ အရွယ်အစားရှိ ဒုတိယရုပ်ကြွင်းတစ်ခုကို ၂၀၁၉ တည်းက ရှာတွေ့ထားပါတယ်။ ဒီမျိုးစိတ်ကိုတော့ ပယင်းမိုင်းတွင်းများရှိတဲ့ဒေသက နာဂလူမျိုးတွေကို ရည်ညွှန်းပြီး Naga (နာဂ) လို့နာမည်ပေးထားပါတယ်။ ဒုတိယမျိုးစိတ်က Oculudentavis naga ပါ။ ဒီရုပ်ကြွင်းကိုတော့ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံမှာ ထိန်းသိမ်းထားပါတယ်။
ရုပ်ကြွင်းနမူနာတွေကို CT scan နဲ့စစ်ဆေးကြည့်ရာမှာ ခေါင်ဂရေ့ က နှာရှည်ပြီးငှက်နှုတ်သီးနဲ့တူပေမယ့် နာဂနဲ့ နှာခေါင်းပုံစံချင်းကွဲနေပါတယ်။ နှာခေါင်းပုံစံသာအနည်းငယ်ကွဲပြီး မူလပုံစံတွေက တူညီနေတာကြောင့် Genus တစ်ခုတည်းက သီးခြားမျိုးစိတ်တွေ (ဥပမာ ကျားနှင့်ခြင်္သေ့လို) အဖြစ် သတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။
ဒုတိယရုပ်ကြွင်း Naga ကမျိုးစိတ်သစ်ကိုလေ့လာရာမှာ အလွန်အရေးပါခဲ့ပြီး ဒိုင်နိုဆောမဟုတ်ဘဲ ရှားပါး ရှေးဟောင်း Lizard တစ်မျိုးသာ ဖြစ်ကြောင်းအတည်ပြုနိုင်ခဲ့ကြပါတယ်။ အစကသွားပါတဲ့ငှက်လို့ ယူဆခဲ့တဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေကလည်း ဒိုင်နိုဆောမဟုတ်ကြောင်း သဘောတူခဲ့ပါတယ်။
Lizard မျိုးစိတ်တွေက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် ၁၄၅ သန်းလောက်ကစပြီး ကျယ်ပြန့်လာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် Oculudentavis ကကမ္ဘာပေါ်မှာရှိပြီးသားဘယ်မျိုးစိတ်နဲ့မှမတူပါဘူး။ Taxonomy အရ Reptile ထဲကအကြီးဆုံး Order ဖြစ်တဲ့ Squamata ထဲပါဝင်ပါတယ်။ ဒီထဲမှာ Lizard များ (အိမ်မြောင်၊ ပုတ်သင်ညိုမှ ကိုမိုနိုနဂါးထိ) နှင့်မြွေများစသည်တို့ ပါဝင်ပါတယ်။
မြန်မာ့ပယင်းကျောက်ထဲမှာ ရှားပါးရုပ်ကြွင်းတွေ မကြာခဏတွေ့ရှိရပါတယ်။ ၂၀၂၂ ကလည်း နှစ်သန်း ၁၁၀ သက်တမ်းရှိ Retinosaurus hkamtiensis ဆိုတဲ့ lizard မျိုးစိတ်သစ်ကိုတွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။
Inside Out 2 (2024) Movie
အသစ်ရောက်လာတဲ့ anxiety ဦးဆောင်တဲ့ group နဲ့ joy ဦးဆောင်တဲ့ group တို တွေ့ဆုံပြီး ရွိင်လီ့အတွက် အကောင်းဆုံးဖြစ်မယ့် အရာကိုလုပ်ပေးရင်း သဘောထားကွဲလွဲကြကာ group နှစ်ခုအားပြိုင်ကြတော့မှာပါ။ ခံစားချက်တွေ မျိုးစုံလာတော့ ဟန်ချက်မညီတော့တဲ့ ရွိင်လီ့ကို ဘယ်လိုကယ်တင်ကြမလဲဆိုတာ စိတ်ဝင်စားစွာ ကြည့်ရှုရမှာပါ။
ကြည့်ပြီးတဲ့ သူတွေရော Inside Out 1 ထက် 2 ကပိုကောင်းတာလား 1 ရော 2 ရောကြိုက်လို ရွေးလိုမရဘူးလား ဆိုတဲ့အပေါ် အမြင်လေးတွေ ပြောခဲ့ကြပါအုံး။
ဇာတ်ကားလင့်
https://t.me/c/2186686827/482
Channel Join ရန်လင့်
https://t.me/+snaCVmemMMBhNDRl