(ဘာသာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ထိရှလွယ်အကြောင်းအရာများစွာ ပါဝင်ပါတယ်။)
အချို့ရုပ်ရှင်တွေမှာ ဇာတ်သိမ်းကိုဖွက်ထားပြီး သုံးသပ်လို့ရပေမယ့် Conclave ကတော့ ဇာတ်သိမ်းဟာ ရုပ်ရှင်တစ်ကားလုံးမှာ ရှောင်ပြောလို့မရတဲ့ အသက်သွေးကြောဖြစ်ပါတယ်။ ဇာတ်သိမ်းကိုဖွက်ထားမယ်ဆိုပါစို့။ ဒီသုံးသပ်ချက်မှာ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးသစ် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်တဲ့အကြောင်း ပြောလို့ရမယ်၊ ကာဒီနယ်တွေက ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးနေရာအတွက် ရွေးကောက်ခံဖို့ အစပိုင်းမှာ ချီတုံချတုံဖြစ်ကြပေမယ့် Sistine ဝတ်ပြုဆုတောင်းခန်းမကြီးထဲက Conclave စတင်ချိန်ကစပြီး အာဏာအတွက် ပြိုင်ဆိုင်လာကြတာကို ပြောလို့ရမယ်၊ ကာဒီနယ်တစ်ယောက်နဲ့ တစ်ယောက် ချောက်ချကြတာတွေ ပြောလို့ရမယ်၊ စစ်လိုလားတဲ့ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အစွန်းရောက်အတွေးအခေါ်တွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ပြောင်းပြန် ငြိမ်းချမ်းရေးမီးရှုးတန်ဆောင် ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်တွေရဲ့ အားပြိုင်မှုကို ပြောလို့ရမယ်။ ဒါတွေက Conclave ရုပ်ရှင်မှာ တစ်စိတ်တစ်ဒေသအဖြစ် ပါဝင်နေကြတဲ့ အတွေးအခေါ်အပိုင်းအစတွေဆိုပေမယ့် ဇာတ်သိမ်းကသာ ရိုမန်ကက်သလစ်အသင်းတော်ကြီးတစ်ခုလုံးကို ကိုင်လှုပ်နိုင်ခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒီဇာတ်သိမ်းဟာ နှစ် ၂၀၀၀ ကျော်သက်တမ်းရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ ကိုးကွယ်သူအများဆုံး ခရစ်ယာန်ဂိုဏ်းတစ်ဂိုဏ်းရဲ့ အခြေခံမူဝါဒတွေ၊ ယုံကြည်ချက်တွေနဲ့ ကျင့်ထုံးတွေကို မေးခွန်းထုတ်လိုက်တဲ့ ဇာတ်သိမ်းဆိုရင်လည်း မမှားဘူး။ ဒီတော့ တခြားရုပ်ရှင်သုံးသပ်ချက်တွေတုန်းကနဲ့မတူဘဲ Conclave ရုပ်ရှင်မှာတော့ ဇာတ်သိမ်းကို spoil လုပ်ပြီး ရုပ်ရှင်သုံးသပ်ချက်ကို စဖွင့်ချင်ပါတယ်။ မကြည့်ရသေးတဲ့သူများထဲမှာ ဇာတ်သိမ်းလှည့်ကွက်ကို ကိုယ်တိုင်ခံစားချင်သူတွေ ပါတယ်ဆိုရင်တော့ ဒီနေရာမှာ ဘရိတ်အုပ်လိုက်ဖို့ ကြိုတင်အသိပေးလိုပါတယ်။
Conclave ရုပ်ရှင်ဟာ ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူစိတ်ဝင်စားမှုအများဆုံး ရွေးကောက်ပွဲတစ်ပွဲကို အခြေခံထားတယ်။ ယုံကြည်သူ လူပေါင်း ၁.၃ ဘီလီယံကို ခေါင်းဆောင်သူ၊ ယေရှုရဲ့ ပထမဆုံးအသင်းတော်ကို စိန့်ပီတာကတဆင့် လွှဲပြောင်းတာဝန်ပေးအပ်ခံရသူ ဆိုတဲ့ဂုဏ်ပုဒ်တွေပိုင်ဆိုင်မယ့် ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးတစ်ပါးကို ရွေးချယ်တင်မြှောက်ရတာ မလွယ်ပါဘူး။ အလုံပိတ်ထားတဲ့ Sistine ဝတ်ပြုဆုတောင်းခန်းထဲမှာ ကမ္ဘာတဝှမ်းက ကာဒီနယ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ဟာ အဆင့်ဆင့်မဲပေးကြရင်း ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးသစ်ကို ရွေးကောက်တင်မြှောက်ကြရတယ်။ ရုပ်ရှင်ရဲ့ အဆုံးသတ်မှာတော့ ဗာတီကန်ဟာ ယောကျ်ားလိင်အင်္ဂါနဲ့ မိန်းမ သားအိမ် ပါတဲ့ ဒွိလင် ကာဒီနယ် Benitez ကို “ဒွိလိင်” မှန်းမသိဘဲ ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးအဖြစ် ရွေးကောက်တင်မြှောက်လိုက်ကြတယ်။ ဒါဟာ ကက်သလစ်အသင်းတော်ရဲ့ အခြေခံမူတစ်ခုဖြစ်တဲ့ “ယောကျ်ားတွေသာ သိက္ခာတော်ဘွဲ့အပ်နှင်းခံခွင့်ရှိတယ်” ဆိုတဲ့အချက်နဲ့ လားလားကြီး ဆန့်ကျင်နေတယ်။ ဒီရုပ်ရှင်ကို ကက်သလစ်အသင်းတော်နဲ့ သိက္ခာတော်ရဆရာတော်ကြီးတွေက ကြည့်ရှုဖို့ တားမြစ်ကြပြီး အပြင်းအထန် ဝေဖန်ကြတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း ကက်သလစ်အသင်းတော်ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၀၀၀ က စည်းမျဥ်းတွေကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်ပြီး ခေတ်နဲ့အညီ မွမ်းမံပြင်ဆင်ဖို့ လိုအပ်နေပြီလားဆိုတဲ့ မေးခွန်းတွေ ထွက်လာကြတယ်။
ရိုမန်ကက်သလစ်အသင်းတော်က “ယောကျ်ားတွေသာ သိက္ခာတော်ဘွဲ့အင်နှင်းခံပိုင်ခွင့်ရှိတယ်၊ အသင်းတော်ကို ဦးဆောင်ပိုင်ခွင့်ရှိတယ်” လို့ သတ်မှတ်ထားတဲ့နေရာမှာလည်း သူတို့ခံယူချက်နဲ့ သူတို့ရှိကြတယ်။ ဘုရားသခင်က ယေရှုကို ကမ္ဘာမြေပေါ် စေလွှတ်တဲ့အခါ ယောကျ်ား၊ မိန်းမ လိင် ၂ မျိုးရှိတဲ့အထဲက ယောကျ်ားလိင်အဖြစ် စေလွှတ်ခဲ့တယ်။ ယေရှုက တမန်တော် ၁၂ ပါးကို ရွေးချယ်တဲ့နေရာမှာလည်း ယောကျ်ားတွေကိုသာ ရွေးချယ်ခဲ့တယ်။ ယေရှုက စိန့်ပီတာကို တမန်တော်တို့ရဲ့ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ခန့်အပ်ပြီး ပထမဆုံးဘုရားကျောင်း (အသင်းတော်) ကို တည်ထောင်ဖို့ လွှဲအပ်တယ်ဆိုတဲ့ကျမ်းပိုဒ်ကို လက်ခံယုံကြည်ကြတာဖြစ်တဲ့အတွက် အသင်းတော်ရဲ့ ခေါင်းဆောင်နေရာဟာ ယောကျ်ားအတွက်သာဖြစ်ရမယ်လို့ ခံယူကြတယ်။ ဒီလိုနဲ့ ခေတ်အဆက်ဆက်မှာ စိန့်ပီတာနေရာကို ဆက်ဆံသူတွေဟာ ယောကျ်ားတွေသာဖြစ်ရမယ်၊ ဒီအတွက် အရည်အချင်းပြည့်ဝဖို့ အဆင့်ဆင့်ကျော်ဖြတ်ရတဲ့ ရဟန်း၊ ဘုန်းတော်ကြီး၊ ဆရာတော်ကြီး၊ ကာဒီနယ်ဘဝတွေမှာလည်း ယောကျ်ားတွေသာ ဖြစ်ရမယ်လို့ သတ်မှတ်ခဲ့ကြတယ်။ ဒါဟာ ရိုမန်ကက်သလစ်အသင်းတော်ရဲ့ ယုံကြည်ချက်ဖြစ်ပြီး နှစ်ခြင်းအသင်းတော်တို့လို Protestant Church အချို့တွေမှာတော့ အခုနောက်ပိုင်းမှာ သူတို့အသင်းတော်တွေမှာ အမြင့်ဆုံးရာထူးအပ်နှင်းမှုဖြစ်တဲ့ သင်းအုပ်ဆရာနေရာမှာ သင်းအုပ်ဆရာမတွေပါ ရှိလာကြတယ်။
ထူးခြားချက်တစ်ခုက ရိုမန်ကက်သလစ်ဟာ ယောကျ်ားတွေသာ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်နေရာမှာ ရှိရမယ်လို့ ယုံကြည်ပေမယ့် ယေရှုကိုယ်တိုင်က ဒီလိုမှာကြားထားကြောင်း ဖော်ပြထားတဲ့အထောက်အထားတော့မရှိဘူး။ ဓမ္မဟောင်းရော ဓမ္မသစ်မှာပါ အသင်းတော်ခေါင်းဆောင်ခန့်အပ်တာနဲ့ပတ်သက်လို့ တိတိကျကျပြောဆိုထားတာမရှိဘဲ တမန်တော် ၁၂ ပါး ယောကျ်ားဖြစ််မှု၊ စိန့်ပီတာ ယောကျ်ားဖြစ်မှုကို အခြေပြုပြီးသာ ဒီမူဝါဒကို ချမှတ်ထားတာဖြစ်တယ်။ ဒီတော့ ရိုမန်ကက်သလစ်ရဲ့ မူဝါဒဟာ ဖိုဝါဒီကြီးစိုးပြီး ပဒေသရာဇ်စနစ်ထွန်းကားအားကောင်းနေတဲ့ ရောမအင်ပါယာခေတ်ကို နောက်ခံထားတာ တွေ့ရတယ်။ ရောမအင်ပါယာခေတ်မှာ အမျိုးသမီးတွေဟာ အဖက်ဖက်မှာ ဖိနှိပ်ခံရတယ်။ အိမ်မှုကိစ္စနဲ့ ကလေးမီးဖွားပေးဖို့သာ အသုံးဝင်တဲ့ “တစ်ဆင့်နိမ့်လိင်” အဖြစ် ဆက်ဆံခံရတယ်။ ဓမ္မတာလာချိန်မှာ “ဝိညာဥ်မသန့်ရှင်းဘူး” လို့ယူဆပြီး ဘာသာရေးအဆောက်အအုံတွေ ဝင်ရောက်ခွင့်ပိတ်ပင်ခံရသလို ဝတ်ပြုဆုတောင်းတာတွေမှာ ပါဝင်ခွင့်မရကြဘူး။ သူတော်စင်လို့ သတ်မှတ်ခံရတဲ့ မာဂဒလမာရိ (Mary Magdalene) တို့လို အမျိုးသမီးတွေလည်း ရှိကြတယ်ဆိုပေမယ့် ဒါဟာ ရှားပါးလှတဲ့ဖြစ်စဥ်တွေဖြစ်ကြတယ်။ ဒါကြောင့် ရိုမန်ကက်သလစ်ရဲ့ ယောကျ်ားတွေကိုသာ သိက္ခာတော်ဘွဲ့အပ်နှင်းခွင့်ရှိတဲ့ မူဝါဒဟာ ယေရှုရဲ့ ကိုယ်တိုင်ပြောစကားထက် လုပ်ရပ်တွေကို ဗဟိုပြုထားပြီး မဟာဖိုဝါဒီအားကောင်းတဲ့ ရောမအင်ပါယာခေတ်အချိန်အခါက ဒီဝါဒကို အားကောင်းလာစေတယ်လို့ ယူဆလို့ရနိုင်တယ်။
ကက်သလစ်အသင်းတော်က ဒီအယူဝါဒကို မပြုပြင် မပြောင်းလဲဘဲ ကျင့်သုံးခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ ကျော်ကြာခဲ့ပါပြီ။ အခု Conclave ရုပ်ရှင်မှာတော့ ဒီအယူဝါဒရဲ့ လွှမ်းမိုးမှုတွေကို မေးခွန်းစထုတ်လာခဲ့တယ်။ ဗာတီကန်မှာ သီလရှင်တွေဟာ နှုတ်ဆိတ်နေကြရတယ်။
