သဘာဝတရားကို စိန်ခေါ်လိုက်သည့် မျိုးဗီဇနည်းပညာ၊ မိခင်မပါဘဲ ဖခင်နှစ်ဦးမှ သက်ရှိများမွေးဖွား
သိပ္ပံပညာမှာ မဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ ထင်ထားတဲ့ အရာတစ်ခုကို သုတေသီတွေက လက်တွေ့လုပ်ပြလိုက်ပြန်ပါပြီ။ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ရှန်ဟိုင်း Jiao Tong တက္ကသိုလ်က သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ ဖခင်ကြွက် (male mice) နှစ်ကောင်ရဲ့ မျိုးဗီဇကိုပဲ အသုံးပြုပြီး ကြွက်လေးတွေကို အောင်မြင်စွာ မွေးဖွားစေနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ပိုပြီးအံ့ဩဖို့ကောင်းတာက အဲဒီကြွက်လေးတွေဟာ အရွယ်ရောက်လာတဲ့အခါမှာ သူတို့ကိုယ်တိုင် သားသမီးတွေ ပြန်လည်မွေးဖွားနိုင်ခဲ့တာပါပဲ။
ဒါဟာ နို့တိုက်သတ္တဝါတွေရဲ့ သမိုင်းမှာ ဖခင်နှစ်ဦးတည်းကနေ မွေးဖွားလာတဲ့ သက်ရှိတစ်ကောင်က မျိုးပွားနိုင်စွမ်းရှိကြောင်း ပထမဆုံးအကြိမ် သက်သေပြနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
သဘာဝအတိုင်းဆိုရင် နို့တိုက်သတ္တဝါတွေမှာ သန္ဓေသားတစ်ခု ကောင်းမွန်စွာဖွံ့ဖြိုးဖို့အတွက် မိခင်ဆီက မျိုးဗီဇတစ်ဝက်နဲ့ ဖခင်ဆီက မျိုးဗီဇတစ်ဝက် ပေါင်းစပ်ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကို Genomic Imprinting လို့ခေါ်တဲ့ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းက ထိန်းချုပ်ထားပါတယ်။ ဒီစည်းမျဉ်းကြောင့် ဖခင်ဆီကချည်းပဲ (ဒါမှမဟုတ်) မိခင်ဆီကချည်းပဲ ရတဲ့ မျိုးဗီဇနဲ့ သန္ဓေသားလောင်းက ကောင်းစွာမဖွံ့ဖြိုးနိုင်ဘဲ ပျက်စီးသွားလေ့ရှိပါတယ်။
ဒီအတားအဆီးကို ကျော်လွှားဖို့အတွက် သိပ္ပံပညာရှင်တွေဟာ CRISPR/Cas9 လို့ခေါ်တဲ့ မျိုးဗီဇပြုပြင်ရေးနည်းပညာကို သုံးခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သူတို့သုံးခဲ့တဲ့နည်းလမ်းက DNA ကို ကတ်ကြေးနဲ့ဖြတ်သလို တိုက်ရိုက်ပြုပြင်တာမျိုးမဟုတ်ဘဲ၊ Epigenome Editing ဆိုတဲ့ အဆင့်မြင့်နည်းလမ်းကို အသုံးပြုခဲ့တာပါ။
Epigenome Editing ဆိုတာဘာလဲ? ဒါဟာ DNA ရဲ့ အခြေခံဖွဲ့စည်းပုံကိုမပြောင်းလဲဘဲ၊ မျိုးဗီဇ (gene) တွေကို "ဖွင့်" တာ၊ "ပိတ်" တာမျိုး ပြုလုပ်ပြီး မျိုးဗီဇအချက်အလက်တွေကို ထိန်းညှိပေးတဲ့ နည်းပညာဖြစ်ပါတယ်။
ဘယ်လိုလုပ်ခဲ့သလဲ? သုတေသီတွေဟာ ဖခင်ကြွက်ရဲ့ သုက်ပိုးဆဲလ်ထဲက Genomic Imprinting ကို ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ အဓိကနေရာ (၇) ခုကို ဒီနည်းပညာနဲ့ ပြုပြင်မွမ်းမံခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုနည်းနဲ့ မိခင်ရဲ့ မျိုးဗီဇ မပါဝင်ပေမဲ့ သန္ဓေသားလောင်းကို ကောင်းမွန်စွာ ဖွံ့ဖြိုးစေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဒီအောင်မြင်မှုဟာ မျိုးပွားခြင်းဆိုင်ရာ ဇီဝဗေဒကို ပိုမိုနားလည်စေရုံသာမက၊ stem cell သုတေသန၊ တိရစ္ဆာန်မျိုးပွားခြင်း (cloning) နည်းပညာတွေနဲ့ မျိုးဗီဇဆိုင်ရာရောဂါတွေကို ကုသရာမှာပါ အလားအလာကောင်းတွေ ဖွင့်ပေးလိုက်သလို ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။
